ظرفیت بالای شرکت پالایش گاز بیدبلند در رشد تجارت بین‌المللی گازی
گاز طبیعی یک انرژی پاک جهانی به حساب می‌آید و صنعت گاز یک صنعت استراتژیک محسوب می‌شود. ایران در این صنعت به علت داشتن مخازن متعدد زیرزمینی انباشته از گاز طبیعی نقش پررنگی دارد. پالایشگاه‌های متعددی از گاز طبیعی در کشور ما در حال فعالیت هستند؛ شرکت پالایش گاز بیدبلند یکی از این موارد است. این پالایشگاه صنعتی متشکل از واحدهای تأسیساتی، فرآیندی و ذخیره‌سازی بوده که به پالایش گاز ترش یا هیدروکربن‌های ناخالص دریافتی از مخزن گاز طبیعی برای مصارفی نظیر خانگی، صنعتی و صادرات می‌پردازد.
هدف از تاسیس پالایشگاه گاز چیست؟
پالایشگاه گاز با هدف تصفیه و تبدیل هیدروکربن‌های گازی به محصولات مختلف تاسیس می‌شوند. گاز طبیعی در حالت‌های مختلف (حرارت، فشار، مایعات مختلف) را نمی‌توان به صورت صنعتی و خانگی استفاده کرد. بر همین اساس برای اینکه گاز طبیعی بصورت تجاری قابل استفاده شود باید یک سری عملیات شیمیایی فیزیکی همچون جداسازی مایعات گازی، آب و ناخالصی‌ها و پایین اوردن فشار را انجام داد. اغلب گازهای تولیدی در میادین گازی (غنی یا سبک) اجزاء گوناگونی از هیدروکربن‌های سبک تا سنگین و گازهایی همچون H۲S ، CO۲ و COS هستند که موجب ترشی گاز می‌شوند. با توجه به تر (Rich) یا خشک (Lean) بودن گاز تولیدی در مخزن و میزان ترکیبات سمی در آن، فرایندهای مختلفی در پالایشگاه گاز برای تولید محصولات نهایی صورت می‌گیرد.
توليدات پالايشگاه گاز
تولیدات شرکت پالایشگاه گاز شامل موارد مختلفی نظیر گاز شيرين تصفيه شده، ميعانات گازی و گوگرد، اتان، بوتان و پروپان است؛ این‌ها جهت مصارف داخلی كشور و صادرات به خطوط لوله سراسری شركت ملی گاز تحویل داده می‌شود.
ميعانات گازی به منظور صادرات از طريق خط لوله زيردريایی به گويه شناور (SBM) ارسال می‌شود؛ سپس آن را برای بارگيری به كشتی‌های نفتكش تحويل می‌دهند. اتان و گاز مايع (LPG) هم نیز در كارخانجات پتروشيمی مطرح هستند. همچنین گوگرد توليدی نيز به صورت دانه‌بندی شده جهت صادرات در اسكله عملياتی، انبار شده و توسط شركت بازرگانی پتروشيمی بازاريابی و صادر می‌شود.
چگونگی پالایش گاز طبیعی
پالایش گاز طبیعی در پالایشگاه‌ها در یک پروسه خاص صورت می‌گیرد. این امر برای زدودن ناخالصی‌ها انجام می‌شود. در صورتی که این کار انجام نشود، خطوط لوله و ایستگاه‌های تقلیل فشار با مشکلاتی روبرو خواهند شد. انسداد خطوط لوله گاز، خرابی زودرس سیستم فیلتراسیون و فیلترها، تخریب رگلاتورها و کنتورهای توربینی، ایجاد خوردگی، و بروز خاصیت سمی در گاز از جمله این مشکلات هستند. پردازش‌های مختلفی برای جدا شدن ناخالصی‌ها از گاز طبیعی انجام می‌شود:
- عبور گاز از اسکرابرها برای جداسازی ذرات جامد
- از ميان برداشتن نفت و گاز متراكم
- از ميان برداشتن آب
- جداسازی مايعات گاز طبيعی
- عبور گاز از واحد نمزدایی برای از بین رفتن رطوبت موجود در آن
- از ميان برداشتن سولفور و دی اكسيد كربن
- نصب ساینده‌ها و هیترها در سرچشمه یا نزدیکی آن
فرایند کلی سیستم فرآورشی گاز چگونه است؟
گاز ترش بعد از خارج شدن از دهانه چاه‌ها در اولین مراحل فرآورشی وارد سیستم‌های تفکیک می‌شود. وظیفه تفکیک کننده‌ها این است تا مایعات و جامدات را از گازها جدا کنند. زمانی‌که گاز ترش وارد فرایند تصفیه شده، گازهای اسیدی آن هم به واحد بازیافت گوگرد می‌رود. گاز شیرین با ورود به واحد نمزدایی، رطوبتش به حد استاندارد می‌رسد؛ پس از این می‌توان از ان بهره‌برداری کرد. شرکت پالایش گاز بیدبلند به تازگی موفق به افزایش 12/8 درصدی فرآورش این سوخت پاک شده است.
چگونگی انجام سیستم فرآورش گاز
گاز مرطوب پس از خنک شدن در مبدل‌های حرارتی آبی/هوایی دمایش از C ْ 75 به C ْ 41 کاهش پیدا می‌کند. به موجب کاهش دما، مایعات گازی و مقدار بسیاری آب از درون گاز استحصال شده و در مخزن مربوط از هم تفکیک می‌شوند. بعد از انجام این کار درجه حرارت گاز در یک کوره به میزان C ْ 8 بالا برده می‌شود. آب باقی مانده در گاز جذب غربال‌های مولکولی می‌شود؛ گاز خشک شده در جهت جداسازی مایعات گازی احتمالی به مخزن نوسان‌گیر وارد خواهد شد. پس از گذراندن این مرحله گاز خشک به توربین انبساطی شده وارد و در فرآیند هم انتروپی (Isentropic) فشار آن تا 83 بار کاهش پیدا می‌کند. سپس مایعات هیدوکربنی استحصال شده و گاز در مخازن مربوط از آن جدا می‌شود. گاز سبک تولید شده وارد کمپرسور الحاقی توربین انبساطی شده و فشار آن تا 123 بار بالا می‌رود.
تولید پایدار در پالایشگاه گاز با اورهال
پالایشگاه گازی باید به صورت دوره‌ای اورهال یا تعمیرات اساسی شود؛ عملیاتی که برای سالم نگه داشتن تجهیزات و قطعات پالایشگاهی مهم و حساس است. این کار با هدف رفع عیوب احتمالی و مطمئن شدن از سلامت و ایمنی سیستم بعد از مدتی کارکرد انجام می‌شود. مواردی نظیر جرم گرفتگی، خورندگی و ساییدگی تجهیزات و قطعات پالایشگاه باعث کاهش راندمان دستگاه‌ها و زود فرسوده شدن این تجهیزات خواهد شد. بر همین اساس طی بازرسی‌های فنی که صورت می‌گیرد قطعات و تجهیزات تمیز و در صورت نیاز تعویض می‌شوند.
برای انجام عملیات تعمیرات اساسی در قسمت‌های مختلف یک پالایشگاه زمان خاصی با توجه به سنگین و سبک بودن یک واحد به لحاظ تجهیزات متفاوت نیاز است. به طور کلی انجام این کار برای تولید به صورت پایدار لازم و ضروری به حساب می‌آید. شرکت پالایش گاز بیدبلند در جهت تولید پایدار خود توجه ویژه‌ای به عملیات تعمیرات اساسی یا اورهال دارد.
ظرفیت بالای شرکت پالایش گاز بیدبلند در رشد تجارت بین‌المللی گازی
گاز صنعتی استراتژیک بوده و وجود پالایشگاه اساس توسعه یک منطقه و کشور به حساب می‌آید. کشور ایران با توجه به ذخایر گازی که دارد، نقش پررنگی در این حوزه ایفا می‌کند. هر اندازه پیشرفت‌های فنی ما در این زمینه بیشتر شود باعث خواهد شد تا ایران در آینده نقش خیلی مهمی را در رشد تجارت بین‌المللی گازی بدست آورد. ظرفیت تولید شرکت پالایش گاز بیدبلند بسیار بالا بوده و بزرگ‌ترین تأسیسات جمع‌آوری و فرآورش در تاریخ صنعت نفت ایران به شمار می‌رود. همچنین یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های گازی خاورمیانه یا غرب آسیا است که سالانه تولیدات بسیاری دارد.