بنزین؛ معادله چند مجهولی – کندوج

به گزارش کندوج جام جم نوشت: ماجرای ناترازی بنزین و قیمت آن طی دو سال گذشته بارها در رسانه ها مطرح شده اما دولت تاکنون به سمت اصلاح این ناترازی نرفته و سعی کرده در این مدت با افزایش تولید و واردات نیاز کشور را برطرف کند؛ این در حالی است که ایران در سال ۹۹ با توجه به بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس به باشگاه جهانی صادرکنندگان بنزین پیوست اما با عدم ساخت پالایشگاه جدید و بهبود نیافتن مصرف خودروها در ۱۰سال گذشتهدوباره میزان مصرف از میزان تولید پیشی گرفت؛ به طوری که سال گذشته چهار میلیارد دلار و امسال هم پیش بینی می شود شش میلیارد دلار صرف واردات بنزین شود.

حل ناترازی بنزین راهکاری قیمتی و غیرقیمتی دارد؛ با این حال دولت سیزدهم تلاش کرد با راهکارهای غیرقیمتی مصرف را کنترل کند و از تغییر قیمت بنزین پرهیز کرد اما با آغاز به کار دولت چهاردهم و انتقاد دکترمسعود پزشکیان رئیس جمهور از قیمت پایین بنزین این گمانه زنی ها ایجاد شدکه دولت تصمیم داردقیمت بنزین راتغییر و افزایش دهد.طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلستولید روزانه بنزین درکشوربه۱۰۴میلیون لیترومصرف روزانه بنزین درنیمه نخست امسال به ۱۲۴.۵میلیون لیتر رسیده که ناترازی روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر بنزین را نشان می دهد. یکی از راهکارهای افزایش تولید بنزین در دو سال گذشته حذف تولید بنزین سوپر در پالایشگاه های کشور بود تا از این طریق میزان تولید بنزین معمولی افزایش یابد. کاهش عرضه بنزین با عدد اکتان بالا حتی در سال جاری شامل بنزین یورو۴ هم شد. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران چهاردهم آبان امسال گفت: اگر مصرف بنزین کاهش نیابد طبق آیین نامه قانون هوای پاک مجبور به کاهش عدد اکتان بنزین در پالایشگاه ها هستیم تا بتوانیم نیاز کشور را تامین کنیم. کرامت ویس کرمی با اعلام مصرف بنزین از ابتدای امسال تاکنون ۷.۴درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است افزود: برای این که حجم بنزین تولیدی را افزایش دهیم عدد اکتان را پایین می آوریم و الزامی وجود ندارد که در کل کشور بنزین یورو۴ توزیع کنیم.
   
عرضه بنزین سوپر در دو هفته گذشته
بنزین سوپر که در یک سال و نیم گذشته در کشور توزیع نمی شد در سه ماه اخیر به صورت اندک در تهران و برخی شهرها توزیع شد تا این که از دو هفته قبل میزان عرضه آن افزایش یافت به طوری که ویس کرمی اعلام کرد: روزانه حدود ۳۰۰ هزار لیتر بنزین سوپر در جایگاه های منتخب پایتخت عرضه می شود. این مقدار معادل ۱۰ محموله است و هدفش استمرار توزیع به منظور پاسخ به تقاضای بالا و بهبود کیفیت سوخت در تهران است.البته اولویت با توزیع بنزین یورو به تمام نقاط کشور است و بنزین سوپر نیز در حال حاضر در پالایشگاه های شازند و اصفهان تولید می شود که تمام این تولید برای توزیع در تهران در نظر گرفته شده است.
   
آزادسازی واردات بنزین سوپر
روز گذشته مصوبه هیأت وزیران در مورد آزادسازی واردات بنزین سوپر اعلام شد. براساس ماده ۹ این مصوبه واردات و توزیع بنزین ویژه(سوپر) توسط اشخاص حقوقی دارای مجوز از وزارت نفت با قیمت غیریارانه ای آزاد شد. فروش این نوع بنزین به صورت غیریارانه ای و مجزا از زیرساخت های توزیع سوخت یارانه ای خواهد بود. این مصوبه تبصره ۸ قانون بودجه ۱۴۰۳ است.سخنگوی دولت در مورد این مصوبه گفت: واردات و توزیع بنزین ویژه یا سوپر توسط اشخاص حقوقی دارای مجوز از وزارت نفت بدون اختصاص ارز یارانه ای آزاد شد. فاطمه مهاجرانی افزود: لایحه بودجه سال آینده بدون افزایش قیمت بنزین طراحی شده اما واقعیت این است که در حوزه بنزین ناترازی داریم و ناچار به واردات هستیم. دولت بدون کار کارشناسی و همراهی مردم هیچ کاری برای افزایش قیمت بنزین انجام نخواهد داد.
   
قیمت بنزین سوپر وارداتی چند است؟
مصوبه دولت برای واردات بنزین سوپر توسط اشخاص حقوقی مجاز هنوز وارد مرحله اجرایی نشده است بااین حال مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی اعلام کرده بنزین سوپر وارداتی با نرخ آزاد بین المللی عرضه خواهد شد و جزئیات بیشتر آن به زودی اعلام می شود. کرامت ویس کرمی گفت: نرخی که درباره بنزین سوپر در رسانه ها و فضای مجازی در حال نشر است مورد تأیید نیست.
ویس کرمی همچنین گفت: قرار است با سازوکاری که در آینده مشخص می شود از طریق جایگاه های خاص یا خودروهای خاص یا یک جایگاه خاص یا بخشی از یک جایگاه خاص با نرخ غیریارانه ای و متفاوت با روشی که اکنون بنزین یارانه ای را عرضه می کنیم بنزین سوپر را عرضه کنیم. وی اضافه کرد: این روش هیچ گونه خللی در زمینه تولید و توزیع بنزین یارانه ای که اکنون در جایگاه های سوخت عرضه می شود از نظر فرآیندی و قیمتی به وجود نمی آورد. شرکت حقوقی و خصوصی قرار است این کار را برمبنای سازوکاری که تهیه خواهد شد انجام دهد و اجازه واردات و عرضه بنزین ویژه یا سوپر خواهد داشت.
مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی گفت: میزان واردات بنزین در این روش به میزان تقاضای هموطنان بستگی خواهد داشت.نرخ این سوخت برمبنای استانداردها ونرخ های بین المللی است که وجودداردوهمچنین براساس هزینه های نقل وانتقال و توزیع مشخص و اطلاع رسانی می شود.قیمت هر لیتر بنزین سوپر فوب خلیج فارس حدود ۲.۱دلار است که درصورت محاسبه با نرخ دلار بازار آزاد غیررسمی (۶۸هزارتومان) قیمت هر لیتر بنزین سوپر وارداتی حدود ۸۰ هزار تومان می شود. براساس محاسبه با قیمت دلار مبادله ای (حدود ۴۹ هزار تومان) و بازار توافقی (۵۵ هزار تومان) نیز به ترتیب حدود ۶۰ و ۶۶ هزار تومان خواهد شد. قیمت بنزین سوپر در حال حاضر لیتری ۳۵۰۰تومان در جایگاه های منتخب تهران عرضه می شود. با این حساب برای استفاده از بنزین سوپر براساس میزان حجم باک حداقل سه میلیون و حداکثر چهار میلیون تومان باید پرداخت کرد.
   
میزان عرضه بنزین سوپر 
سخنگوی صنف جایگاه داران سوخت گفت: بنزین سوپر وارداتی یا بنزین سوپری که درحال حاضروجود دارد سقف ندارد و با قیمت آزاد در کشور عرضه می شود. رضا نواز ادامه داد: محدودیتی برای میزان واردات بنزین سوپر درنظرگرفته نشده است یعنی هرچقدر که مصرف کننده متقاضی آن باشد متناسب با آن امکان واردات به کشور وجود دارد.وی تاکیدکرد:پیش بینی ما این است که اگر تولید بنزین سوپر داخلی صفر باشد میزان عرضه بنزین سوپروارداتی حدود یک الی دومیلیون لیترخواهد بود. 

عامه مردم بنزین عادی مصرف می کنند
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در رابطه با واردات بنزین گفت: باید تا آخر سال پنج میلیارددلار بنزین و گازوئیل واردات داشته باشیم که احتمال دارد از این میزان هم بیشتر شود. حسینعلی حاجی دلیگانی درخصوص مصوبه آزادسازی واردات بنزین سوپر توسط دولت بیان کرد: معمولا بنزین سوپر را خودروهای خاص یا افرادی که خودروهای خاص دارند مصرف می کنند. عامه مردم این نوع بنزین را مصرف نمی کنند. وی افزود: البته مصرف بنزین در کشور بسیار زیاد است. 
   
دولت تصمیم خود را شفاف اعلام کند
رئیس فراکسیون امنیت انرژی مجلس با تاکید بر این که دولت تصمیم بنزینی خود را شفاف اعلام کند گفت: در جلسه روز گذشته کمیسیون تلفیق درباره قیمت بنزین بحث شد و محور این بحث ها شفاف سازی این موضوع بود که تصمیم دولت برای قیمت بنزین در بودجه سال آینده روی چه قیمتی است؟ زینب قیصری با اشاره به این که فعلا برای نمایندگان مجلس هم شفاف نیست که تصمیم دولت درباره قیمت بنزین چیست بیان داشت: براساس بودجه فهم های متفاوتی درباره نظر دولت درخصوص قیمت بنزین در سال آینده برداشت می شود. 

برنامه دولت برای بنزین چیست؟
حال با مصوبه روز ۲۰ آبان هیأت وزیران شرایط برای عرضه بنزین سوپر وارداتی مهیا شده و بخش خصوصی با مجوز دولت امکان واردات بنزین سوپر را خواهد داشت و می تواند در جایگاه های بنزین غیریارانه ای (بنزین سوپر وارداتی) را توزیع کند. بررسی ها نشان می دهد از مجموع بنزین فروخته شده در طول سال حدود ۵ درصد به صورت بنزین سوپر بوده که با نرخ ۳۵۰۰ تومان عرضه می شود؛ یعنی دولت در سال دو میلیارد لیتر بنزین سوپر خریداری و به قیمت یارانه ای عرضه می کند؛ البته احتمالا با آزادسازی واردات آن وافزایش عرضهمقدار مصرف بنزین سوپرافزایش می یابد. کارشناسان یکی از راهکارهای حل ناترازی بنزین (سیاست های غیرقیمتی برای کنترل مصرف) را سه نرخی شدن آن عنوان می کنند؛ به طوری که در حال حاضرهرخودرو باکارت سوخت می تواند ۶۰لیتربنزین با نرخ ۱۵۰۰تومانی و۱۰۰لیتر با نرخ۳۰۰۰ تومانی(آزاد) سوختگیری کند. براساس بررسی ها ۱۶۰لیتر بنزین نیازحدود۷۵درصد مردم راپوشش می دهد.مصرف مازاد براین سهمیه توسط افراد با قیمت آزاد پرداخت شود.با مصوبه دولت این احتمال وجود دارد که عملا یارانه بنزین سوپر حذف و بنزین سوپر وارداتی با قیمت جهانی به صورت تک نرخی عرضه شود و عملا نرخ سوم برای افرادی که مصرف بیشتر دارند از این طریق اعلام شود.

انتهای پیام