حکایت واقعی زنان و دخترانی که برای دفاع از خاک ایستادند – خبرگزاری آنلاین | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری آنلاین _ گروه فرهنگ و ادب: پونه فضلی، پژوهشگر ادبی، به بهانه انتشار کتاب «شماره پنج» اثر مرتضی قاضی که آنلاین منتشر شد، تفسیری نوشت.

متن این کامنت به شرح زیر است:

تاریخ بشر پر از داستان ها و داستان های مردانی است که جنگیده اند. مردانی که یا خود مهاجم بودند یا برای دفاع از خود در برابر حمله ایستادند. اما در کنار این مردان که نام، خاطرات و شرح نبردهایشان گفته شده، همیشه زنانی بوده اند. زنانی که اگرچه شاید حضورشان در جبهه های جنگ کمتر به چشم می خورد، اما به هر کجای تاریخ که می رسیم ردپای نقش های آشکار و پنهانشان را می بینیم.

از سوی دیگر، تأثیر جنگ و درگیری بر زندگی زنان به عنوان نیمی از جامعه، آثار خاص خود را داشته است. آسیبی که آنها متحمل می شوند و تأثیر جنگ بر زندگی زنانشان اغلب فراتر از آن چیزی است که در ظاهر ظاهر می شود.

در هشت سال دفاع مقدس نیز مانند بسیاری از نبردهای جهان، زنان به صورت مستقیم و غیرمستقیم حضور داشته اند. زنانی که علیرغم همه مشکلات و مسائلی که داشتند، کوتاه نیامدند و نام خود را در تاریخ ثبت کردند. و «شماره پنج» داستان یکی از آنهاست. مرتضی قاضی که نویسنده آثار متعددی در حوزه دفاع مقدس است، در این کتاب با روایت خاطرات «فاطمه جوشی» یکی از فعالان و شاهدان عینی به تشریح نقش زنان در جنگ و مقاومت آبادان پرداخته است. آن رویدادها نویسنده خاطرات راوی را در شش فصل دسته بندی کرده است که در آن وقایع مهم در دوره های خاصی به صورت اول شخص بیان می شود.

در فصل اول که «تولد یک انقلاب» نام دارد، راوی به توصیف زادگاهش می پردازد و آبادان را در سال های قبل از انقلاب از منظر او می بینیم. در این فصل فضای متورم آن سال ها، چگونگی آشنایی ایشان با نظریه های اسلامی و انقلابی و حوادث سال 57 بیان می شود.

در سری دوم که آغاز فعالیت های جدی راوی است، او را در مکان ها و لوکیشن های مختلفی می یابیم که هر کدام چالش های خاص خود را دارند. در این فصل که «باشگاه اروند» نام دارد، نکات جالبی از وقایع سال های اول انقلاب تا آغاز رسمی جنگ اجباری را می خوانیم. در این دوران است که فاطمه جوشی به عنوان یک دختر جوان دوره هایی را می گذراند و مهارت هایی را کسب می کند که بعدها مسیر زندگی او را تغییر می دهد.

جنگ شروع می شود و همه چیز فرو می ریزد. آبادان که زیر آتش دشمن است در حال تخلیه از معلولان، زنان و کودکان است. فاطمه جوشی راوی فصل سوم «آبادان در محاصره» و داستان زنان و مردان آن است، زنانی که می‌مانند و تا جایی که می‌توانند از شهرشان دفاع می‌کنند. داستان در مورد برخورد با مشکلات و موانع پیش بینی نشده است، موانعی که کار را برای گروه زنانی که در کنار نیروهای رزمنده مانده بودند سخت می کرد. خرمشهر سقوط می کند و آنها چاره ای جز تطبیق با شرایط و عدم سقوط نداشتند.

نویسنده تاکنون کتاب را بر اساس ترتیب زمانی وقایع گردآوری کرده است. اما از فصل چهارم به دلیل اهمیت کار راوی در فرماندهی بسیج خواهران آبادان در محاصره یک ساله این شهر، خاطرات وی به صورت موضوعی مطرح شده است. این فصل با عنوان «ارتش بیست میلیونی» به بازگویی تشکیل خواهرخواندگی و فعالیت های آن و مسائلی چون حضور نفوذی ها و منافقین در مکان هایی مانند بیمارستان ها می پردازد. راوی جراحات خود و شهادت برخی از دوستانش را نیز شرح می دهد.

اما در فصل پنجم که به شکست حصر آبادان می پردازد، تمامی فعالیت های آن زمان درج شده است. در این فصل فرمان امام خمینی (ره) برای آزادسازی آبادان و ماجرای نقش بنی صدر همزمان با خروج ایشان از ریاست جمهوری بر اساس دیده ها و شنیده های راوی مطرح شده است. فاطمه جوشی در این فصل تجربه ای را بیان می کند که بعید است در زندگی یک دختر جوان به یکباره و در مدت کوتاهی اتفاق بیفتد.

اما فصل ششم و آخر کتاب «آزادی خرمشهر» است. راوی در این فصل به وقایع پس از آزادسازی خرمشهر در آبادان می پردازد. اتفاقاتی که باعث می شود او پس از سال ها فعالیت در سپاه و بسیج بالاخره وارد آموزش و پرورش شود و معلم شود.

«شماره پنج» نثری روان و جذاب دارد و به خوبی می تواند خواننده را به خود جذب کند. اما چیزی که می تواند هم نقطه ضعف و هم نقطه قوت اثر باشد، توضیحات و جزئیات فراوان از راوی است. در اغلب خاطرات، راوی ها به دلیل علاقه، اهمیت یا دلایل دیگر، گاهی بر روی برخی رویدادها، شخصیت ها یا بخش هایی از روایت خود تمرکز بیشتری می کنند. این به آنها امکان می دهد که فصل را با دقت بیشتر، طولانی تر و با پاورقی ها یا جزئیات بیشتر بازگو کنند. اینجاست که نویسنده باید با ویرایش داده‌ها به گونه‌ای که خواننده را در جریان قرار دهد و تحت تأثیر قرار ندهد، داده‌ها را در دست بگیرد و مدیریت کند. مرتضی قاضی در مقدمه کتاب ذکر کرده است که سعی کرده لحن راوی را حفظ کند اما در مواردی بازنشسته شده است و در نتیجه در قسمت هایی از کتاب با توضیحات زیاد و طولانی مواجه هستیم. حتی جملات تکراری

با این همه کتاب خواندنی، «شماره پنج» داستانی ملموس و واقعی از زنان و دخترانی است که برای دفاع از کشور و آرمان های خود از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند. بخشی از آرزوهای کسانی است که بدون هیچ چشمداشتی برای بیرون راندن متجاوز از مرزهای کشور، آرامش، آسایش و امنیت خود را فدا کردند و شب و روز را زیر آتش دشمن سپری کردند. آنچه مطالعه این کتاب و سایر آثار مشابه را مفید و حتی ضروری می کند، شناخت تلاش و فداکاری این عزیزان و آموختن روش و منش آنها در مقابله با بحرانی است که اگر مقاومت و استقامت آنها نبود، تمام کشور را در بر می گرفت. . برده بود

این کتاب در 480 صفحه برای اولین بار در سال 1393 توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شد و چاپ دوم آن در سال 1396 منتشر شد و همچنین این اثر در سال 1395 به عنوان «تجلیل ویژه» در بخش یادبود شناخته شده است. جوایز کتاب سال دفاع مقدس.