خاصیت عجیب دم مارمولک – کندوج

به گزارش کندوج توانایی های بازسازی مارمولک ها به خوبی شناخته شده است اما آیا دفعات تکرار این ترفند جادویی محدودیتی دارد؟ و چرا گاهی مارمولک هایی با چندین دم می بینید؟

به نقل از زومیت وقتی اولین دم استخوانی مارمولک جدا می شود دیگر مثل قبل رشد نمی کند اما این اتفاق مانع از آن نمی شود که مارمولک دم جدید  (و گاهی حتی چند دم) درنیاورد.

دم مارمولک ها به گونه ای طراحی شده است که در صورت شکستگی مهره های دم در امتداد صفحه ای خاص روند رشد دوباره آغاز می شود و میله ی غضروفی سختی جایگزین آن می شود. احتمال اینکه شکستگی در این میله غضروفی موجب تحریک فرآیند بازسازی مجدد شود پایین است گرچه شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد این اتفاق در دم هایی با بازسازی چندباره و رشد دم های اضافی (مانند چند شاخه شدن) رخ می دهد.

مکانیزم فرآیند رشد مجدد دم مارمولک ها مدت هاست مطالعه نشده است. اما شواهد نشان می دهند وقتی غشای گلیال که نخاع را پوشانده آسیب ببیند فرآیند بازسازی آغاز می شود. بااین حال این اتفاق کمتر رخ می دهد؛ چون مهره های دم هنگام فرار از شکارچیان خیلی راحت تر از میله ی غضروفی سخت می شکنند. همچنین اگر دم اصلی به طور جزئی جدا شود دم های اضافی می توانند رشد کنند.

پس گرچه بیشتر مارمولک ها می توانند دم خود را به تعداد مهره های دم اصلی دوباره رشد دهند ازنظر فنی در شرایط مناسب محدودیتی برای تعداد دم های اضافی که می توانند از دمی که از قبل وجود دارد رشد کنند وجود ندارد.

چند شاخه شدن دم ویژگی جالبی در مارمولک ها است که پیش از این چندان گزارش نشده بود درحالی که اخیراً مشخص شده این ویژگی نسبتاً رایج است. این موضوع را دکتر هینریش کایزر استاد زیست شناسی کالج ویکتور ولی طی مروری بر داده های موجود در مورد مارمولک هایی با دم های زیاد کشف کرد. درواقع حتی گزارشی از رشد ۹ دم در یک مارمولک وجود دارد.

کایزر و همکارانش چندشاخگی دم را در ۲۵۰ گونه مارمولک از ۲۵ خانواده شناسایی کردند. بیشتر این گونه ها دو دم داشتند اما در ۱۳ درصد از گونه ها تعداد بیشتری دم مشاهده شد.

با توجه به افزایش گزارش ها و پوشش های خبری متعدد از مارمولک های با چند دم پژوهشگران می گویند احتمالا داشتن دم های متعدد در مارمولک ها پدیده ای نادر یا غیرعادی نیست.

کایزر در گفتگو با آی اف ال ساینس گفت: «وقتی این مطالعه را فقط با مارمولک حیاط پشتی خانه ی تیم باوم شروع کردیم فکر نمی کردیم این پدیده چقدر می تواند فراوان باشد.» او می افزاید تقریباً باورکردنی نبود که چنین پدیده رایجی این قدر کم گزارش شده باشد. انتشار این مقاله باعث شد سایر پژوهشگران و همچنین مردم عادی در شبکه های اجتماعی مشاهدات خود را از مارمولک های با چند دم به اشتراک بگذارند.

۵۸۵۸