در چه صورت به زن مهریه تعلق نمی گیرد؟

مهریه یکی از مهم ترین حقوق مالی است که شرع و قانون برای زن در نظر گرفته اند و به محض جاری شدن عقد نکاح، زن مالک آن می شود. با این حال، در برخی شرایط قانونی خاص، ممکن است تمام یا بخشی از مهریه به زن تعلق نگیرد. این موارد اغلب شامل بطلان عقد، فسخ نکاح، فوت یکی از زوجین پیش از نزدیکی، یا بخشش مهریه توسط خود زن می شود که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف ازدواج ضروری است تا از بروز ابهامات و اختلافات در آینده جلوگیری شود.

باورهای رایج بسیاری در جامعه وجود دارد که گاهی با حقیقت قانونی در مورد مهریه متفاوت است. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و دقیق، به بررسی شرایط قانونی و استثنائاتی می پردازد که در آن ها، مهریه به زن تعلق نمی گیرد یا میزان آن کاهش می یابد. سعی بر آن است که با استناد به مواد قانونی مرتبط، تصورات غلط رایج را روشن کرده و اطلاعات حقوقی صحیح را در اختیار مخاطبان قرار گیرد.

مبانی مهریه و موارد رایجی که مهریه را ساقط نمی کنند (رفع ابهامات)

مهریه به عنوان یک حق مالی مهم و تضمین کننده امنیت اقتصادی زن در عقد نکاح، در قانون مدنی ایران جایگاه ویژه ای دارد. آشنایی با انواع مهریه و همچنین مواردی که برخلاف باور عمومی، تاثیری بر حق دریافت مهریه ندارند، می تواند از بسیاری سوءتفاهم ها و نزاعات حقوقی پیشگیری کند.

۱.۱. تعریف مهریه و انواع آن

در نظام حقوقی ایران، مهریه انواع مختلفی دارد که هر کدام شرایط و ویژگی های خاص خود را دارا هستند:

• مهرالمسمی: این نوع مهریه، رایج ترین شکل آن است که در زمان عقد نکاح، با توافق کامل و رضایت زوجین، مقدار و مشخصات آن در سند ازدواج تعیین می شود. زن به محض جاری شدن عقد، مالک مهرالمسمی می شود و هر زمان که بخواهد، می تواند آن را مطالبه کند.
• مهرالمثل: در مواردی که در عقد دائم مهریه ای تعیین نشده باشد و نزدیکی بین زوجین واقع شود، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود. تعیین مهرالمثل بر اساس شأن زن، موقعیت اجتماعی، تحصیلات، وضعیت خانوادگی و عرف منطقه صورت می گیرد و معمولاً توسط دادگاه مشخص می شود.
• مهرالمتعه: این نوع مهریه نیز در عقد دائم و در شرایطی که مهریه تعیین نشده باشد، کاربرد دارد. مهرالمتعه زمانی به زن تعلق می گیرد که مرد همسر خود را قبل از نزدیکی و دخول طلاق دهد. در این حالت، میزان مهرالمتعه بر اساس توانایی مالی مرد و وضعیت اقتصادی او تعیین می شود و نه شأن زن.

۱.۲. اصل کلی مالکیت زن بر مهریه و عندالمطالبه بودن آن

بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ایران، به محض انعقاد عقد نکاح، زن مالک مهریه می شود و می تواند هرگونه تصرفی در آن انجام دهد. این به معنای آن است که مهریه، دینی بر گردن مرد است که زن هر زمان بخواهد، می تواند آن را مطالبه کند، چه عندالمطالبه باشد و چه عندالاستطاعه. عندالمطالبه بودن به این معنی است که زن می تواند در هر زمان آن را درخواست کند، اما عندالاستطاعه بودن بدان معناست که مرد هر زمان توانایی پرداخت پیدا کرد، موظف به ادای آن است.

۱.۳. موارد شایع که برخلاف باور عمومی، باعث عدم تعلق مهریه نمی شوند

در جامعه، تصورات نادرستی در مورد شرایط عدم تعلق مهریه وجود دارد که بسیاری از آن ها پایه و اساس قانونی ندارند. لازم است تا با این باورهای غلط آشنا شد تا حقوق هیچ یک از طرفین تضییع نگردد:

• خیانت و رابطه نامشروع زن: یکی از شایع ترین باورهای غلط این است که اگر زن مرتکب خیانت یا رابطه نامشروع شود، حق دریافت مهریه از او سلب می شود. در حالی که طبق قانون ایران، مهریه یک حق مالی است که به محض عقد نکاح برای زن ایجاد می شود و مسائل اخلاقی یا کیفری، ارتباطی به آن ندارند. جرم رابطه نامشروع، مجازات کیفری خاص خود را دارد، اما تأثیری بر حق دریافت مهریه ندارد.
• عدم تمکین (خاص یا عام) و نشوز زن: عدم تمکین زن، به معنای سرپیچی از وظایف زناشویی یا عدم حضور در منزل مشترک بدون عذر موجه، باعث از بین رفتن حق مهریه نمی شود. عدم تمکین تنها باعث می شود که زن مستحق دریافت نفقه نباشد و مرد می تواند از پرداخت نفقه به او خودداری کند، اما حق مهریه همچنان پابرجاست.
• طولانی شدن زمان دریافت مهریه: به هر دلیلی که مطالبه مهریه به تاخیر بیفتد، این امر باعث ساقط شدن حق مهریه نمی شود. زن هر زمان که اراده کند، می تواند مهریه خود را مطالبه کند.
• درخواست طلاق از سوی زن: اگر زن به دلایلی مانند عسر و حرج (سختی و مشقت در زندگی) از دادگاه درخواست طلاق کند، این اقدام به خودی خود باعث از بین رفتن حق مهریه نمی شود. تنها در صورتی مهریه کاهش می یابد یا از بین می رود که زن برای جلب رضایت مرد به طلاق (در طلاق خلع و مبارات) مهریه خود را به او ببخشد.
• اعتیاد زن یا ارتکاب جرم توسط او: هیچ کدام از این موارد، تأثیری بر حق مالی مهریه زن ندارند. مهریه، مستقل از رفتارها و تخلفات زن است و مرد مکلف به پرداخت آن خواهد بود.
• زندانی شدن زن: حتی در صورت زندانی شدن زن به دلیل ارتکاب جرم، حق دریافت مهریه او پابرجاست و این امر موجب ساقط شدن دین مرد نمی شود.

برخلاف باورهای رایج، مسائلی همچون خیانت، عدم تمکین، یا اعتیاد زن، تأثیری بر حق او برای دریافت مهریه ندارند و مهریه یک حق مالی مستقل است که به محض جاری شدن عقد نکاح، برای زن ثابت می شود.

شرایط قانونی عدم تعلق مهریه یا کاهش آن (جزئیات و مواد قانونی)

با وجود اصل کلی مالکیت زن بر مهریه، قانونگذار در شرایط خاصی عدم تعلق کامل یا جزئی آن را پیش بینی کرده است. این موارد عمدتاً به صحت عقد نکاح، وقوع نزدیکی (دخول)، یا اراده خود زن در بخشش مهریه بازمی گردد.

۲.۱. بطلان عقد نکاح

یکی از مهم ترین شرایطی که می تواند منجر به عدم تعلق مهریه به زن شود، بطلان عقد نکاح است. عقد نکاح باطل به عقدی گفته می شود که از همان ابتدا فاقد شرایط صحت شرعی و قانونی بوده و هیچ گاه آثار حقوقی ازدواج بر آن مترتب نمی شود. دلایل بطلان عقد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ازدواج با محارم (نسبی، سببی، رضاعی).
• ازدواج در دوران عده دیگری.
• ازدواج همزمان مرد با خواهر همسر خود.
• عدم اهلیت یکی از زوجین برای ازدواج (مثلاً جنون).
• عدم قصد و اراده واقعی طرفین برای ازدواج.

حکم قانونی: بر اساس ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی، «هرگاه عقد بین زوجین باطل باشد و نزدیکی هم واقع نشده باشد، زن حق مهر ندارد.» این ماده به صراحت بیان می کند که اگر عقد نکاح باطل باشد و دخول نیز صورت نگیرد، زن هیچ مهریه ای دریافت نخواهد کرد.

حالت استثنائی: اما یک استثنای مهم در این زمینه وجود دارد. اگر عقد باطل باشد و زن از بطلان عقد بی خبر باشد (جاهل به بطلان عقد باشد)، و نزدیکی نیز واقع شده باشد، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود. در این حالت، چون زن فریب خورده و به گمان صحت عقد، نزدیکی صورت گرفته است، قانون برای جبران این وضعیت، مهرالمثل را به او تعلق می دهد.

۲.۲. فوت یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و قبل از نزدیکی (در عقد دائم)

در عقد دائم، ممکن است در زمان عقد مهریه ای تعیین نشده باشد. در این حالت، اگر یکی از زوجین قبل از آنکه مهریه مشخص شود و پیش از وقوع نزدیکی فوت کند، زن مستحق هیچ مهریه ای نخواهد بود.

حکم قانونی: ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی مقرر می دارد: «اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد، زن مستحق هیچ گونه مهری نمی باشد.» این ماده تاکید دارد که در صورت عدم تعیین مهر و عدم وقوع نزدیکی، فوت هر یک از طرفین، حق مهریه را از بین می برد. اما اگر پس از فوت مهریه تعیین شده باشد، ورثه زن می توانند آن را مطالبه کنند.

۲.۳. فسخ نکاح قبل از نزدیکی

فسخ نکاح با طلاق متفاوت است. فسخ به معنای بر هم زدن عقد به دلیل وجود یکی از عیوب مشخص شده در قانون است که عقد را از پایه متزلزل می کند (مانند جنون، عنن، بیماری های مقاربتی خاص و …). در مقابل، طلاق جدایی زوجین با اراده و تشریفات خاص است.

حکم قانونی: بر اساس ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی، «هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد.» این بدان معناست که اگر به دلیل وجود عیوبی که در قانون موجب حق فسخ می شوند، عقد پیش از وقوع نزدیکی بر هم زده شود، زن هیچ مهریه ای دریافت نخواهد کرد.

استثنای مهم: تنها استثنای این قاعده، فسخ نکاح به دلیل عنن بودن مرد است. عنن به معنای ناتوانی جنسی مرد است. در این مورد، حتی اگر فسخ نکاح قبل از نزدیکی صورت گیرد، زن مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود. این استثنا برای جبران بخشی از آسیب وارده به زن در نظر گرفته شده است.

۲.۴. طلاق قبل از نزدیکی

در صورتی که عقد نکاح صحیح باشد اما زوجین قبل از آنکه نزدیکی (دخول) بین آن ها واقع شود، تصمیم به طلاق بگیرند، تکلیف مهریه به صورت متفاوتی خواهد بود.

حکم قانونی: ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی بیان می کند: «هرگاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد، زن مستحق نصف مهر خواهد بود. و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلاً داده باشد، حق دارد مازاد از نصف را عیناً یا مثلاً یا قیمتاً استرداد کند.» بنابراین، چه طلاق از سوی مرد باشد، چه با درخواست زن و چه به صورت توافقی، اگر پیش از نزدیکی اتفاق بیفتد، زن مستحق نصف مهریه تعیین شده (مهرالمسمی) است.

در صورتی که مهریه ای تعیین نشده باشد و طلاق قبل از نزدیکی اتفاق بیفتد، زن مستحق مهرالمتعه خواهد بود.

۲.۵. عدم تعیین مهریه در عقد دائم و عدم وقوع نزدیکی

گاهی اوقات در عقد دائم، زوجین ممکن است به دلایلی مهریه ای برای زن تعیین نکنند. در این صورت، اگر پیش از آنکه مهریه مشخص شود و قبل از وقوع نزدیکی، رابطه زناشویی پایان یابد (چه با طلاق و چه با فسخ یا فوت)، وضعیت مهریه به این صورت است:

اگر در عقد دائم مهریه تعیین نشده باشد و زوجین قبل از نزدیکی از هم جدا شوند، زن نه مستحق مهرالمسمی است (زیرا مهریه ای تعیین نشده) و نه مهرالمثل (زیرا نزدیکی واقع نشده است). در این شرایط، زن تنها مستحق مهرالمتعه خواهد بود که مبلغ آن بر اساس وضعیت مالی مرد و توسط دادگاه تعیین می شود.

۲.۶. بخشیدن مهریه توسط زن (ابراء ذمه)

زن می تواند با اراده و رضایت کامل خود، مهریه را به شوهر ببخشد. این بخشش به دو صورت اصلی انجام می شود:

• ابراء: در ابراء، زن از حق خود بر مهریه صرف نظر کرده و ذمه (تعهد) مرد را از پرداخت مهریه ساقط می کند. این اقدام باید با رضایت کامل زن و بدون هیچگونه اجبار یا اکراهی صورت گیرد و معمولاً به صورت رسمی (در دفاتر اسناد رسمی یا دادگاه) ثبت می شود. با ابراء، مهریه به طور کامل ساقط شده و زن دیگر حق مطالبه آن را نخواهد داشت. ابراء قابل رجوع نیست.
• هبه (بخشش): در هبه، زن مهریه خود را به مرد می بخشد، اما این بخشش می تواند تحت شرایطی قابل رجوع باشد، خصوصاً اگر مهریه عین معین باشد و هنوز به قبض مرد درنیامده باشد. با این حال، در عمده موارد، بخشش مهریه در محضر به شکل ابراء صورت می گیرد تا غیرقابل رجوع باشد.

آثار ابراء: پس از ابراء، مرد دیگر هیچ تکلیفی برای پرداخت مهریه ندارد و این دین از ذمه او ساقط می شود.

۲.۷. طلاق خلع و مبارات

طلاق خلع و مبارات انواع خاصی از طلاق هستند که در آن ها، زن برای جلب رضایت مرد به طلاق، مالی را به او می بخشد یا فدا می کند. این بذل مال معمولاً مهریه یا بخشی از آن است:

• طلاق خلع: در این نوع طلاق، زن به دلیل کراهت شدید از شوهر خود (تا حدی که نمی تواند به زندگی مشترک ادامه دهد)، مالی (معمولاً مهریه یا کمتر/بیشتر از آن) را به مرد می بخشد تا او را راضی به طلاق کند.
• طلاق مبارات: در طلاق مبارات، کراهت از هر دو طرف است، یعنی هم زن و هم مرد از یکدیگر کراهت دارند. در این حالت نیز زن مالی (نباید بیشتر از مهریه باشد) را به مرد می بخشد تا طلاق واقع شود.

نحوه بخشش مهریه: در هر دو نوع طلاق خلع و مبارات، زن با بذل مهریه (یا مالی دیگر)، رضایت مرد را برای طلاق جلب می کند. در این صورت، مهریه به مرد تعلق می گیرد و زن از حق خود بر آن صرف نظر می کند.

نکته مهم: در طلاق خلع و مبارات، زن در دوران عده (مدت زمانی پس از طلاق که ازدواج مجدد برای زن ممنوع است) می تواند از بذل مهریه خود رجوع کند. در صورت رجوع زن از بذل، طلاق خلع یا مبارات به طلاق رجعی تبدیل می شود و مرد نیز حق رجوع به زندگی مشترک را پیدا می کند. با این رجوع، حق مهریه دوباره به زن بازمی گردد.

تفاوت های کلیدی: مهرالمسمی، مهرالمثل و مهرالمتعه

درک تفاوت بین انواع مهریه برای آشنایی با حقوق و تعهدات زوجین ضروری است. جدول زیر مقایسه ای جامع بین مهرالمسمی، مهرالمثل و مهرالمتعه ارائه می دهد.

عنوان	مهرالمسمی (مهریه عادی)	مهرالمثل	مهرالمتعه
تعریف	مهریه ای که مقدار و نوع آن در زمان عقد با توافق طرفین مشخص و در سند ازدواج قید می شود.	مهریه ای که در عقد دائم، در صورت عدم تعیین مهر و وقوع نزدیکی، بر اساس شأن زن و عرف جامعه تعیین می شود.	مهریه ای که در عقد دائم و در صورت عدم تعیین مهر، مرد پیش از نزدیکی و طلاق به زن می پردازد.
زمان تعیین	قبل از عقد یا حین عقد نکاح.	بعد از عقد و وقوع نزدیکی، توسط دادگاه تعیین می شود.	قبل از طلاق و قبل از نزدیکی، توسط دادگاه تعیین می شود.
مبنا و معیار	توافق کامل و آزادانه زوجین.	شأن و موقعیت اجتماعی زن، عرف، تحصیلات، سن، وضعیت خانوادگی.	توانایی مالی و وضعیت اقتصادی مرد.
نوع عقد	قابل تعیین در عقد دائم و عقد موقت.	فقط در عقد دائم.	فقط در عقد دائم.
لزوم رضایت	برای تعیین آن نیاز به رضایت هر دو طرف است.	بدون نیاز به توافق قبلی زوجین، توسط دادگاه تعیین می شود.	بدون نیاز به توافق زوجین، توسط دادگاه تعیین می شود.
امکان تغییر بعد از عقد	تنها با توافق مجدد و رضایت هر دو طرف.	با رای دادگاه و بر اساس شرایط مقرر قانونی.	با رای دادگاه و بر اساس شرایط مقرر قانونی.
شرایط استحقاق	زن به محض عقد مالک می شود، کامل با وقوع نزدیکی و نصف در صورت طلاق قبل از نزدیکی.	فقط اگر نزدیکی انجام شده باشد و مهریه تعیین نشده باشد.	فقط در صورت طلاق قبل از نزدیکی و عدم تعیین مهریه.

سؤالات متداول

آیا سوء رفتار زن (غیر از موارد قانونی خاص) باعث عدم پرداخت مهریه می شود؟

خیر، سوء رفتار زن، حتی مواردی مانند خیانت یا عدم تمکین، به خودی خود باعث ساقط شدن حق مهریه نمی شود. مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن عقد نکاح برای زن ایجاد می شود و از نظر قانونی ارتباطی به مسائل اخلاقی یا رفتاری زن ندارد، مگر اینکه این سوء رفتارها منجر به یکی از شرایط قانونی فسخ نکاح یا بخشش مهریه توسط خود زن شود.

آیا در طلاق توافقی، مهریه حتماً باید پرداخت شود؟

خیر. در طلاق توافقی، زوجین با توافق یکدیگر در مورد تمام حقوق مالی و غیرمالی (از جمله مهریه) تصمیم می گیرند. زن می تواند در ازای طلاق توافقی، تمام یا بخشی از مهریه خود را به مرد ببخشد یا با او بر سر نحوه و میزان پرداخت آن به توافق برسد. توافق نهایی مبنای صدور حکم طلاق خواهد بود.

اگر مرد اموالی نداشته باشد، آیا باز هم مهریه به زن تعلق می گیرد؟

بله، مهریه همچنان به زن تعلق می گیرد و مرد مدیون زن باقی می ماند. در صورتی که مرد توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار (ناتوانی مالی) به دادگاه ارائه دهد. در صورت اثبات اعسار، دادگاه مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند. لازم به ذکر است که طبق قانون، مرد تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی می تواند بابت مهریه، جلب و بازداشت شود؛ اما این محدودیت مانع از تعلق اصل حق مهریه نخواهد شد.

آیا بعد از بخشیدن مهریه، زن می تواند پشیمان شود و آن را پس بگیرد؟

بستگی به نوع و نحوه بخشش مهریه دارد. اگر بخشش مهریه به صورت ابراء ذمه باشد، زن دیگر نمی تواند از آن رجوع کند و مهریه ساقط می شود. اما در طلاق های خلع و مبارات که زن مهریه خود را می بخشد (بذل می کند) تا مرد به طلاق رضایت دهد، زن در ایام عده (مدت پس از طلاق) این حق را دارد که از بذل خود رجوع کند. در صورت رجوع زن از بذل مهریه در ایام عده، طلاق از نوع بائن به رجعی تبدیل می شود و مرد نیز حق رجوع به زندگی مشترک را پیدا می کند و مهریه به زن بازمی گردد.

آیا مهریه زن باکره قبل از نزدیکی با مهریه زن غیرباکره متفاوت است؟

بله، در صورت طلاق قبل از وقوع نزدیکی، زن باکره مستحق دریافت نصف مهریه تعیین شده است (ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی). اگر زنی غیرباکره باشد اما بکارت او به واسطه ازدواج با همان همسر از بین رفته باشد، در صورت طلاق بعد از نزدیکی، مستحق دریافت تمام مهریه است. تشخیص بکارت و ارتباط آن با زمان وقوع نزدیکی، از نکات کلیدی در تعیین میزان مهریه در صورت طلاق است.

آیا در عقد موقت (صیغه) نیز مهریه ممکن است تعلق نگیرد؟

بله، در عقد موقت نیز شرایط مشابهی برای عدم تعلق مهریه وجود دارد. به عنوان مثال، اگر عقد موقت باطل باشد و نزدیکی واقع نشده باشد، یا اگر در عقد موقت مهریه ای تعیین نشده و قبل از نزدیکی، عقد به پایان برسد، زن حق مهریه نخواهد داشت. در عقد موقت، مهریه رکن اصلی عقد است و اگر از ابتدا مهریه تعیین نشود، عقد باطل است. با این حال، اگر عقد موقت صحیح باشد و مهریه نیز تعیین شده باشد، زن با وقوع نزدیکی مالک تمام مهریه می شود و حتی با فوت مرد قبل از انقضای مدت، مهریه ساقط نمی شود.

نتیجه گیری و توصیه حقوقی

موضوع مهریه و شرایط تعلق یا عدم تعلق آن، از پیچیده ترین مسائل حقوق خانواده است که ابهامات و تصورات غلط بسیاری پیرامون آن وجود دارد. همانطور که بررسی شد، مهریه یک حق مالی اساسی برای زن است که به محض جاری شدن عقد نکاح، مالک آن می شود. با این حال، قانون مدنی ایران شرایط خاصی را برای عدم تعلق کامل یا جزئی مهریه پیش بینی کرده است.

به طور خلاصه، مهم ترین مواردی که ممکن است به عدم تعلق یا کاهش مهریه منجر شوند، عبارتند از: بطلان عقد نکاح و عدم وقوع نزدیکی، فوت یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و قبل از نزدیکی (در عقد دائم)، فسخ نکاح قبل از نزدیکی (با استثنای فسخ به دلیل عنن)، طلاق قبل از نزدیکی که منجر به نصف شدن مهریه می شود، عدم تعیین مهریه در عقد دائم و عدم وقوع نزدیکی که تنها مهرالمتعه را به دنبال دارد، و در نهایت، بخشش مهریه توسط خود زن (ابراء ذمه) یا بذل آن در طلاق های خلع و مبارات.

تأکید مجدد بر پیچیدگی مسائل حقوقی خانواده و لزوم آگاهی دقیق و تخصصی، اهمیت ویژه ای دارد. هر یک از این شرایط، جزئیات حقوقی خاص خود را دارد و کوچک ترین اشتباه در فهم یا اجرای آن ها می تواند منجر به تضییع حقوق یکی از طرفین شود. برای مثال، تفاوت بین ابراء و هبه، یا شرایط رجوع از بذل مهریه در طلاق خلع، می تواند سرنوشت مالی یک زندگی را تغییر دهد.

مسائل حقوقی خانواده، به ویژه مهریه، بسیار پیچیده و حساس هستند. هر اقدام حقوقی در این زمینه بدون آگاهی کامل می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.

از این رو، به تمامی افرادی که در شرف ازدواج هستند یا با مسائل و اختلافات مربوط به مهریه مواجه شده اند، توصیه قاطع می شود که حتماً پیش از هرگونه اقدام حقوقی، با یک وکیل متخصص و باتجربه در امور خانواده مشورت کنند. یک وکیل متخصص می تواند با بررسی دقیق شرایط پرونده، راهنمایی های لازم را ارائه داده و از حقوق شما به بهترین شکل دفاع کند.

آگاهی از این قوانین، نه تنها برای زوجین، بلکه برای خانواده ها نیز ضروری است تا بتوانند با درک صحیح از حقوق و تکالیف، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کرده و از بروز مشکلات حقوقی در آینده پیشگیری نمایند. در این مسیر پرچالش، همراهی یک مشاور حقوقی مجرب می تواند آسودگی خاطر و اطمینان لازم را فراهم آورد.