سازمان ثبت احوال؛ مرجع ثبت وقایع حیاتی کشور / ارائه خدمت به ۲۰۰ دستگاه در ۲۰۰ هزار نقطه کشور

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(کندوج) سوم دی ۱۲۹۷ شمسی نخستین شناسنامه ایرانی به نام دختری به نام «فاطمه ایرانی» با شماره یک در بخش ۲ تهران صادر شد.  این رویداد نقطه ی عطفی در تاریخ هویتی کشور بود و به همین دلیل سوم دی ماه به عنوان «روز ملی ثبت احوال» نام گذاری شده است. پیش از تأسیس اداره سجل احوال ثبت وقایع حیاتی به صورت سنتی و توسط روحانیون و بزرگان محلی انجام می شد. با توسعه ی شهرها و افزایش جمعیت نیاز به سازمانی متمرکز برای ثبت دقیق اطلاعات هویتی احساس شد که منجر به تأسیس اداره سجل احوال در سال ۱۲۹۷ شد.

سازمان ثبت احوال کشور از زمان تأسیس تاکنون مسئولیت ثبت و مدیریت وقایع حیاتی نظیر تولد وفات ازدواج و طلاق را بر عهده داشته است. این سازمان با بهره گیری از فناوری های نوین و توسعه زیرساخت های اطلاعاتی خدمات متعددی را به شهروندان و دستگاه های اجرایی ارائه می دهد. تعامل با بیش از ۲۰۰ دستگاه اجرایی در ۲۰۰ هزار نقطه کشور نشان دهنده ی گستردگی و اهمیت خدمات این سازمان در نظام اداری و اجتماعی ایران است. سازمان ثبت احوال با تدوین برنامه های راهبردی به دنبال گسترش خدمات خود در حوزه های نوین فناوری و ارتباطات است. یکی از اهداف اصلی این سازمان تکمیل صدور کارت هوشمند ملی برای تمامی افراد واجد شرایط تا پایان سال ۱۴۰۳ است. این پروژه با هدف تسهیل ارائه ی خدمات الکترونیکی و افزایش امنیت هویتی اجراء می شود و تاکنون پیشرفت قابل توجهی داشته است.

تاریخچه و تأسیس سازمان ثبت احوال کشور

سازمان ثبت احوال کشور در سال ۱۲۹۷ شمسی تأسیس شد و با تصویب قانون ثبت احوال در سال ۱۳۰۴ مأموریت های آن گسترش یافت. در آن سال صدور شناسنامه به عنوان نخستین سند هویتی ایرانیان آغاز شد. اولین دفتر ثبت احوال در شهر تبریز راه اندازی شد و سپس به دیگر استان ها گسترش یافت که این اقدام گامی اساسی در مدیریت اطلاعات جمعیتی کشور بود.

در دهه های بعد سازمان ثبت احوال با توسعه قوانین و زیرساخت ها وظایف خود را گسترش داد. ثبت وقایع حیاتی همچون تولد وفات ازدواج و طلاق به عنوان مأموریت های اصلی این سازمان تعریف شد. طبق آمار رسمی تا سال ۱۳۵۷ بیش از ۲۰ میلیون سند هویتی توسط این سازمان صادر شد. این اسناد به عنوان مبنای برنامه ریزی های جمعیتی نقش کلیدی در مدیریت کشور داشتند.

از دهه ۱۳۸۰ سازمان ثبت احوال با بهره گیری از فناوری های نوین خدمات خود را به صورت الکترونیکی ارائه کرد. پروژه کارت هوشمند ملی در سال ۱۳۹۱ آغاز شد و تا سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۰ میلیون کارت صادر شد. این کارت ها با تراشه ی الکترونیکی امنیت و دقت در احراز هویت را افزایش داده اند. امروز سازمان ثبت احوال به عنوان مرجع اصلی اطلاعات جمعیتی در کشور شناخته می شود.

مأموریت ها و وظایف اصلی سازمان ثبت احوال

سازمان ثبت احوال مسئولیت ثبت و نگهداری وقایع حیاتی نظیر تولد وفات ازدواج و طلاق را بر عهده دارد. این وقایع به صورت روزانه در سامانه جامع ثبت احوال ثبت می شوند. بر اساس گزارش های رسمی در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱ میلیون تولد و ۴۰۰ هزار وفات ثبت شده است. این آمارها نقش مهمی در برنامه ریزی های ملی مانند تخصیص بودجه و سیاست گذاری های جمعیتی دارند.

علاوه بر ثبت وقایع حیاتی این سازمان مأمور صدور اسناد هویتی همچون شناسنامه و کارت ملی است. طبق آمار موجود تا سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۵ میلیون نفر از جمعیت ایران دارای کارت هوشمند ملی شده اند. این اسناد هویتی امکان شناسایی دقیق افراد را در خدمات دولتی و بانکی فراهم کرده است.

یکی دیگر از وظایف این سازمان ارائه اطلاعات به نهادهای دیگر است. به گفته «هاشم کارگر» رئیس سازمان ثبت احوال کشور این سازمان خدمات خود را به بیش از ۲۰۰ دستگاه در سراسر کشور ارائه می کند. این خدمات در ۲۰۰ هزار نقطه اجرایی می شود و برای تسهیل در خدمات عمومی مانند بیمه مالیات و انتخابات حیاتی است به نحوی که هماهنگی میان سازمان ها از طریق سامانه های الکترونیکی انجام می شود.

نقش سازمان ثبت احوال در توسعه دولت الکترونیک

سازمان ثبت احوال به عنوان یکی از پایه های دولت الکترونیک زیرساخت های لازم برای ارائه خدمات الکترونیکی را فراهم کرده است. سامانه یکپارچه ثبت وقایع حیاتی به بیش از ۲۰۰ دستگاه دولتی و خصوصی متصل است و امکان دسترسی به اطلاعات هویتی شهروندان را در کوتاه ترین زمان ممکن فراهم می کند. بر اساس گزارش های رسمی روزانه بیش از ۵۰۰ هزار استعلام در این سامانه پردازش می شود.

صدور کارت هوشمند ملی یکی از بزرگ ترین پروژه های الکترونیکی این سازمان است. این کارت ها نه تنها هویت افراد را تأیید می کنند بلکه امکان استفاده از خدمات الکترونیکی مانند رأی گیری خدمات بانکی و بیمه را نیز فراهم می سازند. تا سال ۱۴۰۲ بیش از ۹۰ درصد جمعیت کشور کارت هوشمند ملی دریافت کرده اند.

علاوه بر این سازمان ثبت احوال نقش کلیدی در پروژه های احراز هویت دیجیتال دارد. این پروژه ها با استفاده از فناوری بیومتریک امنیت خدمات الکترونیکی را افزایش داده اند. طبق آمار بیش از ۱۰ میلیون احراز هویت دیجیتال برای دسترسی به خدمات بانکی و دولتی انجام شده است. این اقدامات گامی مؤثر در تحقق اهداف دولت الکترونیک محسوب می شوند.

ارائه خدمات به ۲۰۰ دستگاه در ۲۰۰ هزار نقطه کشور

سازمان ثبت احوال با اتصال به ۲۰۰ دستگاه اجرایی اطلاعات هویتی و وقایع حیاتی را به صورت برخط در اختیار این نهادها قرار می دهد. این خدمات در ۲۰۰ هزار نقطه ی کشور شامل بانک ها ادارات دولتی مراکز بهداشت و دفاتر خدمات الکترونیک ارائه می شود. به عنوان مثال روزانه بیش از ۱ میلیون استعلام در سیستم ثبت احوال برای خدمات بانکی و بیمه انجام می شود.

این تعاملات بین سازمانی نقش مهمی در کاهش بروکراسی و تسهیل خدمات ایفاء کرده است. برای نمونه در سال ۱۴۰۲ بیش از ۵۰ میلیون استعلام هویتی برای صدور گذرنامه و ثبت نام در انتخابات صورت گرفته است. این ارتباطات دیجیتال زمان ارائه خدمات به شهروندان را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

علاوه بر خدمات داخلی سازمان ثبت احوال در حوزه بین المللی نیز فعال است. به عنوان نمونه اطلاعات هویتی ایرانیان مقیم خارج از کشور از طریق سفارتخانه ها و کنسولگری ها به صورت برخط ثبت می شود. در سال ۱۴۰۱ بیش از ۳۰۰ هزار خدمت هویتی در خارج از کشور ارائه شده است که شامل صدور شناسنامه و کارت ملی می شود.

نقش سازمان ثبت احوال در مدیریت جمعیتی کشور

سازمان ثبت احوال به عنوان مرجع اصلی ثبت وقایع حیاتی و اطلاعات جمعیتی نقش مهمی در برنامه ریزی های جمعیتی کشور دارد. داده های ثبت شده از تولدها وفات ها و مهاجرت ها مبنای تحلیل های جمعیتی برای تدوین سیاست های مربوط به خانواده سلامت و اشتغال قرار می گیرند. در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تولد و ۴۰۰ هزار فوت ثبت شده است که این آمارها تأثیر مستقیمی بر برنامه ریزی های بلندمدت کشور دارند.

علاوه بر این سازمان ثبت احوال با همکاری دستگاه های مختلف آمار دقیقی از نرخ رشد جمعیت کشور ارائه می دهد. طبق آمار نرخ رشد جمعیت در سال های اخیر به ۱.۲ درصد رسیده است که نشان دهنده ی تغییرات ساختاری در جمعیت کشور است. این آمارها بستر تحلیل های دقیق تر برای برنامه ریزی های کلان اقتصادی و اجتماعی را فراهم می آورند.

از سوی دیگر این سازمان با همکاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و دیگر ارگان های مربوطه اطلاعات به روز و دقیقی در خصوص جمعیت سالمندان نیز ارائه می دهد. در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از جمعیت کشور را سالمندان بالای ۶۰ سال تشکیل می دهند که این اطلاعات زمینه ساز تدوین برنامه های حمایتی و رفاهی در این حوزه است.

جایگاه سازمان ثبت احوال در برگزاری انتخابات

یکی از وظایف مهم سازمان ثبت احوال تأمین اطلاعات هویتی برای برگزاری انتخابات در کشور است. این سازمان با ارائه ی اطلاعات دقیق و به روز از تعداد واجدین شرایط رأی دهی زمینه ساز برگزاری انتخابات شفاف و منظم می شود. در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ اطلاعات بیش از ۵۹ میلیون نفر واجد شرایط رأی دهی به صورت برخط به وزارت کشور ارائه شد که به افزایش دقت و کاهش زمان در فرآیند ثبت نام رأی دهندگان کمک کرد.

این سازمان همچنین با استفاده از سامانه های هوشمند از بروز تخلفات احتمالی مانند رأی گیری تکراری جلوگیری می کند. به عنوان مثال در انتخابات سال ۱۳۹۸ تمامی اطلاعات هویتی به صورت آنی بررسی و تطبیق داده شد. این اقدام باعث شد درصد خطاها به کمتر از ۰.۱ درصد کاهش یابد و اعتماد عمومی به فرآیند انتخابات افزایش پیدا کند.

علاوه بر این صدور کارت های هوشمند ملی به عنوان ابزار اصلی احراز هویت نقش کلیدی در الکترونیکی سازی فرآیند رأی گیری ایفاء کرده است. در سال های اخیر استفاده از این کارت ها در انتخابات شورای شهر و روستا نیز آغاز شده است. این رویکرد نوین امنیت و شفافیت در برگزاری انتخابات را تقویت کرده است.

ثبت و صدور اسناد هویتی؛ محور شناسایی شهروندان

صدور اسناد هویتی همچون شناسنامه و کارت ملی از وظایف اصلی سازمان ثبت احوال است. تاکنون بیش از ۱۲۰ میلیون شناسنامه در کشور صادر شده است. شناسنامه ها علاوه بر تأیید هویت افراد در تمامی امور رسمی از قبیل ثبت نام مدارس افتتاح حساب بانکی و دریافت خدمات بیمه ضروری هستند. در سال ۱۴۰۲ حدود ۵۰۰ هزار شناسنامه برای نوزادان صادر شده است.

کارت هوشمند ملی که از سال ۱۳۹۱ جایگزین کارت های قبلی شد گامی بزرگ در ارتقای امنیت اسناد هویتی بوده است. این کارت ها دارای تراشه ی الکترونیکی هستند که اطلاعات بیومتریک افراد را ذخیره می کنند. تا پایان سال ۱۴۰۱ بیش از ۹۰ درصد جمعیت ایران این کارت ها را دریافت کرده اند.

علاوه بر صدور اسناد سازمان ثبت احوال به روزرسانی اطلاعات هویتی را نیز انجام می دهد. به عنوان مثال تغییر نام یا اصلاح مشخصات افراد پس از طی مراحل قانونی در سامانه های این سازمان ثبت می شود. در سال گذشته بیش از ۲۰۰ هزار درخواست تغییر مشخصات در سامانه ثبت احوال پردازش شده است که نشان دهنده ی اهمیت و گستردگی خدمات این سازمان است.

نقش فناوری در تحول خدمات ثبت احوال

ورود فناوری های نوین به سازمان ثبت احوال سرعت و دقت ارائه خدمات را افزایش داده است. سامانه ی جامع ثبت وقایع حیاتی یکی از بزرگ ترین پروژه های این سازمان است که امکان ثبت و پردازش اطلاعات به صورت برخط را فراهم کرده است. به عنوان مثال روزانه بیش از ۳۰۰ هزار واقعه ی حیاتی در این سامانه ثبت و اطلاعات آن به سایر دستگاه های مرتبط ارسال می شود.

پروژه کارت هوشمند ملی نیز یکی از دستاوردهای فناورانه این سازمان است. این کارت ها با استفاده از تراشه های الکترونیکی اطلاعاتی نظیر مشخصات هویتی و بیومتریک افراد را ذخیره می کنند. از سال ۱۳۹۱ تاکنون بیش از ۶۵ میلیون کارت هوشمند ملی صادر شده است. این تحول نه تنها امنیت هویتی را افزایش داده بلکه امکان دسترسی به خدمات دیجیتال را نیز تسهیل کرده است.

استفاده از فناوری های بیومتریک در فرآیند احراز هویت یکی دیگر از نوآوری های این سازمان است. در حال حاضر اثر انگشت و تصویر چهره افراد در تمامی مراحل صدور اسناد هویتی مورد استفاده قرار می گیرد. این فناوری ها امکان تقلب و جعل هویت را به حداقل رسانده و اعتماد عمومی به خدمات ثبت احوال را افزایش داده اند.

تعاملات بین المللی سازمان ثبت احوال

سازمان ثبت احوال نقش مهمی در ارائه ی خدمات هویتی به ایرانیان مقیم خارج از کشور دارد. این خدمات از طریق سفارتخانه ها و کنسولگری های ایران در بیش از ۱۰۰ کشور ارائه می شود. به عنوان مثال در سال ۱۴۰۱ بیش از ۳۰۰ هزار سند هویتی شامل شناسنامه و کارت ملی برای ایرانیان خارج از کشور صادر شده است. این اقدام باعث تسهیل در امور رسمی و حقوقی ایرانیان مقیم خارج شده است.

علاوه بر خدمات مستقیم سازمان ثبت احوال با نهادهای بین المللی نیز همکاری دارد. این سازمان عضو کنفرانس بین المللی ثبت وقایع حیاتی (ICVRS) است که هدف آن بهبود سیستم های ثبت احوال در سراسر جهان است. در سال ۱۴۰۰ ایران در یکی از نشست های این کنفرانس تجربه ی خود در صدور کارت های هوشمند ملی را ارائه کرد که مورد استقبال اعضاء قرار گرفت.

تعاملات بین المللی این سازمان در حوزه تبادل اطلاعات هویتی نیز حائز اهمیت است. به عنوان نمونه اطلاعات هویتی برای تسهیل فرآیند مهاجرت و پناهندگی به کشورهایی نظیر کانادا و استرالیا ارسال می شود. این اقدامات نه تنها همکاری های بین المللی را تقویت کرده بلکه امنیت در تبادل اطلاعات هویتی را نیز افزایش داده است.

آینده نگری و برنامه های توسعه ای سازمان ثبت احوال

سازمان ثبت احوال با تدوین برنامه های راهبردی به دنبال گسترش خدمات خود در حوزه های نوین فناوری و ارتباطات است. یکی از اهداف اصلی این سازمان تکمیل صدور کارت هوشمند ملی برای تمامی افراد واجد شرایط تا پایان سال ۱۴۰۳ است. این پروژه با هدف تسهیل ارائه خدمات الکترونیکی و افزایش امنیت هویتی اجراء می شود و تاکنون بیش از ۹۰ درصد پیشرفت داشته است.

از دیگر برنامه های توسعه ای این سازمان گسترش زیرساخت های بیومتریک است. ثبت اثر انگشت و تصویر چهره به صورت برخط امکان احراز هویت سریع تر و دقیق تر را فراهم کرده است. در برنامه های آتی استفاده از فناوری تشخیص چهره و هوش مصنوعی برای ارائه خدمات پیشرفته تر پیش بینی شده است. این فناوری ها در کاهش زمان و هزینه ی ارائه ی خدمات بسیار مؤثر خواهد بود.

همچنین سازمان ثبت احوال به دنبال تقویت تعاملات بین سازمانی است. توسعه ی سامانه های ارتباطی با دیگر دستگاه ها از جمله بانک ها وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان های بیمه بخشی از این برنامه هاست. این اقدامات علاوه بر بهبود کیفیت خدمات نقش مهمی در تحقق دولت الکترونیک و ارتقای سطح زندگی شهروندان خواهد داشت.

با توجه به مطالب فوق سازمان ثبت احوال کشور به عنوان نهادی حیاتی و تأثیرگذار نقش کلیدی در مدیریت هویتی و ثبت وقایع حیاتی ایفاء می کند. این سازمان از سال ۱۲۹۷ شمسی تاکنون با ثبت اطلاعات جمعیتی و ارائه ی اسناد هویتی بستری مطمئن برای برنامه ریزی های کلان کشور فراهم کرده است. خدمات گسترده ی این سازمان در ۲۰۰ هزار نقطه ی کشور و تعامل با ۲۰۰ دستگاه اجرایی جایگاه آن را در نظام اداری کشور برجسته کرده است.

همچنین استفاده از فناوری های نوین مانند کارت هوشمند ملی و توسعه زیرساخت های الکترونیکی گام مهمی در تسهیل خدمات به شهروندان و افزایش امنیت هویتی بوده است. تعاملات بین المللی و ارائه ی خدمات به ایرانیان خارج از کشور نشان دهنده ی نقش فراملی این سازمان است. با برنامه های توسعه ای مانند گسترش خدمات بیومتریک و تقویت تعاملات بین سازمانی سازمان ثبت احوال در مسیر تحقق دولت الکترونیک و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان گام های مؤثری برداشته است. این دستاوردها چشم اندازی روشن از آینده ای مبتنی بر مدیریت دقیق هویتی و ارائه خدمات پیشرفته تر ترسیم می کند.

انتهای پیام