شیرابه؛ جاری در رودخانه تلار
کندوج/مازندران در پی انتشار ویدئویی در فضای مجازی که نشان می داد دو دستگاه لودر در حال تخریب دیواره خاکی استخر شیرابه های سایت دفن زباله قائم شهر هستند و ده ها هزار لیتر شیرابه مستقیماً وارد رودخانه تلار می شود نگرانی های بسیاری در میان مردم و مسئولان محلی برانگیخته شد.
رودخانه تلار یکی از منابع آبی اصلی برای آبیاری باغ ها و زمین های کشاورزی در سه شهرستان قائم شهر سیمرغ و بابلسر است که آلودگی آب آن به طور مستقیم بر محصولات باغی و کشاورزی حاشیه اش در این سه شهرستان مؤثر است.
نگرانی های ناتمام شهروندان از وضعیت زباله
طاهره محمدی از اهالی ساکن در محدوده سایت زباله قائم شهر درباره ورود شیرابه زباله به رودخانه تلار می گوید: وقتی ویدئو را دیدم شوکه شدم. رودخانه تلار سال هاست که به دلیل زباله و آلودگی در حال نابودی است و این اتفاق مانند تیر خلاصی برای محیط زیست منطقه بود. ما به شهرداری و مسئولان اعتماد کرده بودیم که این معضل را حل کنند اما حالا می بینیم که خودشان باعث تشدید مشکل شده اند. نگران آینده فرزندانمان هستیم. چه آبی بنوشند؛ وقتی این آلودگی وارد منابع آبی شود؟
علی احمدی که به شغل کشاورزی مشغول است در این باره به کندوج اظهار می کند: من و بسیاری از کشاورزان در پایین دست رودخانه زندگی و کار می کنیم. شیرابه زباله به طور مستقیم به زمین های کشاورزی ما آسیب می زند. همین حالا هم رودخانه از فاضلاب پر شده و این حادثه به کلی خاک ما را آلوده تر می کند. از مسئولان می خواهیم به جای وعده های بی پایان کاری عملی انجام دهند.
سارا ذبیحی دانشجو محیط زیست است و در گفت وگویی با کندوج می گوید: چندین سال است که در دانشگاه درباره تأثیرات شیرابه زباله و آلودگی های زیست محیطی مطالعه می کنم. رها کردن این حجم از شیرابه در رودخانه نه تنها سلامت محیط زیست بلکه سلامت انسان ها را به خطر می اندازد. ما انتظار داشتیم با پیشرفت فناوری مشکلات محیط زیستی کمتر شود گویا حتی اصول اولیه مدیریت زباله هم رعایت نمی شود. هرچند موضوع تفکیک و کاهش تولید زباله باید به طور جدی تری فرهنگ سازی شود
سیامک رضایی یکی از کسبههای قائمشهر هم و در باره موضوع زباله می گوید: این موضوع فقط مسئله محیط زیست نیست؛ گردشگری هم به خطر افتاده است. رودخانه تلار یکی از جاذبه های طبیعی شهر ما بود اما حالا دیگر نمی توان آن را دیدنی دانست. وقتی طبیعت نابود شود درآمد محلی هم از بین می رود. ما از مسئولان می خواهیم فکری جدی و فوری کنند.
این نظرات نشان دهنده عمق نگرانی مردم قائم شهر درباره پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی این حادثه است. شهروندان خواستار اقدام فوری و پاسخگویی شفاف از سوی مسئولان هستند.
به گزارش کندوج در شهرستان قائم شهر روزانه ۲۰۰ تن زباله در محل سایت پسماند دپو می شود و تکمیل پروژه تصفیه خانه شیرابه زباله نیاز ضروری در رفع این معضل چندین ساله است.
بدتر از بد
حسینعلی ابراهیمی کارنامی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران نیز در گفت وگویی در واکنش به اقدام شهرداری قائم شهر در رهاسازی شیرابه زباله به رودخانه تلار این عمل را شدیداً محکوم کرد و آن را «بدتر از بد» دانست.
وی افزود: که این اقدام نه تنها وضعیت را بهبود نمی بخشد بلکه مشکلات را تشدید می کند.
مدیرکل محیط زیست مازندران تأکید کرد: که شهرداری به وظایف خود عمل نکرده و در این زمینه بی توجه است.
وی با اشاره به مشکلات متعدد موجود در سایت زباله قائم شهر که از خردادماه سال جاری شروع شده و همچنان ادامه دارد گفت: در بازدیدهایی که همراه با دادستان مرکز استان و شهردار از این سایت داشتیم وضعیت به وضوح نشان دهنده اشتباهات و کوتاهی های شهرداری بود. حق با مردم است و شهرداری نتوانسته است وظایف خود را به درستی انجام دهد.
ابراهیمی افزود: با وجود پیگیری های متعدد و شکایات رسمی همچنان هیچ راه حلی برای مدیریت این بحران ارائه نشده است.
او اشاره کرد: که در هفته گذشته جلسه ای در فرمانداری قائم شهر برگزار شده و قرار است و جلسه ای دیگر نیز برای پیگیری این موضوع تشکیل شود.
مدیرکل محیط زیست مازندران از اقدامات شهرداری در زمینه مدیریت شیرابه ها انتقاد کرد و خواستار اقدام فوری برای رفع آلودگی ها شد.
او تأکید کرد: ما خسارات وارده به بهره برداران از روخانه تلار را حتماً پیگیری می کنیم و باید شاهد اقداماتی بازدارنده باشیم تا شهرداری را مجبور به رفع آلودگی ها کنیم.
ابراهیمی کارنامی افزود: برخی تلاش می کنند با پاک کردن صورت مسئله وضعیت را حل کنند اما مردم کاملاً درست می گویند و شکایت هایشان بر اساس واقعیت است.
وی با اشاره به وضعیت اسفبار سایت زباله قائم شهر گفت: این معضل باید با یک برنامه ریزی اصولی و جامع حل شود. در کوتاه مدت باید شیرابه ها مهار و در بلندمدت باید از سوزاندن زباله ها که آلودگی های هوایی به همراه دارد جلوگیری شود.
مدیرکل محیط زیست مازندران همچنین به وعده های قبلی شهردار درباره ساخت تصفیه خانه شیرابه اشاره کرد و گفت که علی رغم وعده ها هنوز تصفیه خانه ساخته نشده است.
ابراهیمی افزود: شهردار قائم شهر اعلام کرده بود که قرارداد ساخت تصفیه خانه بسته شده و این پروژه ظرفیت تصفیه ۱۰۰ مترمکعب شیرابه در روز را خواهد داشت اما هنوز شاهد پیشرفت ملموسی در این زمینه نیستیم.
وی با اشاره به تأثیرات منفی آلودگی شیرابه ها بر رودخانه تلار و زمین های کشاورزی اطراف از مسئولان خواست تا هرچه سریع تر به این مسئله رسیدگی کند زیرا آلودگی این رودخانه می تواند به شدت بر محصولات کشاورزی و منابع آبی منطقه تأثیر بگذارد و حل این بحران نیازمند همکاری و هماهنگی همه نهادهای مسئول است.
انجام اقدامات اصلاحی
نیازی دادستان قائم شهر نیز در واکنش به رهاسازی شیرابه زباله در رودخانه تلار ضمن ابراز نگرانی از آلودگی های ناشی از این عمل این اقدام را نقض آشکار حقوق شهروندان و محیط زیست دانست.
او با تأکید بر حساسیت موضوع خاطرنشان کرد: که در پی این حادثه مسئولان مربوطه باید پاسخگو بوده و پیگیری های لازم جهت جلوگیری از تکرار چنین حوادثی انجام شود.
دادستان قائمشهر با اشاره به تأثیرات منفی شیرابه ها بر منابع آبی و کشاورزی منطقه گفت: آلودگی شیرابه ها نه تنها سلامت محیط زیست بلکه زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. این آلودگی ها می توانند خسارات زیادی به منابع آبی و کشاورزی وارد کنند که جبران آن به راحتی ممکن نیست.
او تأکید کرد: که با توجه به شکایات و نگرانی های مردم دادستانی اقدامات قانونی را در دستور کار قرار داده و با همکاری مسئولان اجرایی و محیط زیست پیگیر قضایای مرتبط با آلودگی شیرابه ها خواهد بود. دادستان همچنین از برگزاری جلسات پیگیری و بررسی وضعیت زباله دانی و شیرابه ها در فرمانداری قائم شهر خبر داد و گفت که تلاش ها برای مدیریت بحران ادامه دارد.
دادستان قائم شهر ضمن تأکید بر مسئولیت شهرداری در حل این بحران گفت: شهرداری باید سریعاً اقدامات اصلاحی را انجام دهد تا از گسترش آلودگی جلوگیری و پاسخگوی اقدامات خود باشد.
استفاده از فناوری های نوین در حل معضل زباله
ابوذر قربانی فرماندار قائم شهر هم در واکنش به تخلیه شیرابه های زباله در رودخانه تلار این اقدام را نادرست و غیرقابل قبول دانست و اظهار کرد: این عمل به شدت بر محیط زیست و منابع آبی منطقه تأثیرات منفی خواهد گذاشت. آلودگی ناشی از شیرابه ها می تواند خسارات جبران ناپذیری به اکوسیستم منطقه وارد کند.
وی گفت: با تبیین وضع موجود مقرر شد بحث شیرابه و خروج آن به رودخانه با جدیت و کار کارشناسی و همکاری دستگاه های مرتبط حل شود و همچنین برای جلوگیری از آتش سوزی به دلیل وجود گاز متان در محل دپوی زباله نیز راهکار لازم ارائه و اقدام مربوطه انجام شود.
فرماندار قائم شهر در ادامه گفت: رهاسازی شیرابه ها در رودخانه ها نه تنها بر منابع آبی بلکه بر کشاورزی منطقه نیز تأثیرات منفی خواهد داشت. این نوع آلودگی ها می توانند سلامت مردم را تهدید کنند و لازم است که اقدامات فوری برای مهار آن انجام شود.
قربانی با اعلام اینکه پیگیری های لازم در خصوص این حادثه(رهاسازی شیرابه در رودخانه تلار) آغاز شده است و جلسات متعددی با حضور مسئولان شهرداری محیط زیست و دیگر نهادهای مربوطه برگزار شده تا این معضل به سرعت حل شود.
وی همچنین بر لزوم همکاری همه نهادهای دولتی و غیردولتی برای مدیریت بحران و پیشگیری از وقوع چنین مشکلاتی در آینده تأکید کرد.
فرماندار قائم شهر از ضرورت استفاده از فناوری های نوین برای حل معضلات زیست محیطی سخن گفت و خواستار توجه ویژه به مدیریت پسماندها در شهر شد.
قربانی ادامه داد: برای برون رفت از این مشکل برنامه ضرب الاجل و فوری میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته شده که اقدامات فوری آن از چند روز گذشته در حال انجام است که مقطعی خواهد بود و در برنامه میان مدت با تدابیر لازم و هماهنگی های بین دستگاهی پروژه های مربوطه و موارد سایت زباله باید تکمیل شود و در برنامه بلند مدت باید به دنبال فرهنگ سازی و آموزش در خصوص جداسازی و تفکیک زباله از مبدا باشیم تا عواقب و مشکلات کمتری را در این حوزه شاهد باشیم.
به گزارش کندوج؛ بهمن ۱۴۰۲ شهردار قائم شهر اعلام کرده بود که قرارداد ساخت تصفیه خانه شیرابه بسته شده و تصفیه خانه در حال ساخت است. کاظم علیپور اعلام کرده بود که این تصفیه خانه توان تصفیه ۱۰۰ مترمکعب شیرابه در روز را دارد و در ۳۲ ماه با اعتبار بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال ساخته می شود.
این وضعیت در حالی در سایت زباله قائم شهر به چشم می خورد که دست کم در سه سال اخیر بارها وعده هایی در زمینه بهبود شرایط سایت دپوی زباله قائم شهر مطرح شد و حتی کلنگ زنی و افتتاحیه طرح های مرتبط نیز برگزار شد.
هرچند اسماعیلی عضو شورای شهر قائم شهر گفت: با مصوبه شورا شهرداری ساخت مرکز تصفیه خانه شیرابه ها را در محل دپوی زباله آغاز کرده اما تا بیشتر اقدامات نمادین و عظمی جزم را نشان نمی دهد این گره کور یکبار برای همیشه باید باز شود.
اسماعیلی معتقد است در صورت حمایت مسئولان استانی در تامین اعتبارات مالی این پروژه ظرف چند ماه آینده تکمیل و آماده بهره برداری خواهد بود.
عزم جزم شهرداری
علیپور شهردار قائم شهر در واکنش به انتشار شیرابه های زباله در رودخانه تلار این اقدام را غیرقابل قبول و نادرست دانست و تأکید کرد: که این عمل نه تنها باعث آلودگی منابع آبی منطقه می شود بلکه به محیط زیست و سلامت عمومی نیز آسیب می زند.
او افزود: رهاسازی شیرابه ها در رودخانه ها نه تنها بر کیفیت آب های شرب و کشاورزی اثر منفی می گذارد بلکه می تواند تهدیدی برای اکوسیستم منطقه ایجاد کند.
شهردار قائم شهر در ادامه گفت: ما به شدت پیگیر این موضوع هستیم و تلاش می کنیم تا به سرعت مشکل پیش آمده را رفع کنیم. اقدامات لازم در جهت بهبود شرایط و جلوگیری از تکرار این گونه حوادث در دست بررسی و اجرا قرار دارد.
علیپور همچنین بر لزوم همکاری بین شهرداری محیط زیست و دیگر نهادهای مسئول برای حل این معضل تأکید کرد و گفت که شهرداری با تمام ظرفیت خود در این زمینه تلاش خواهد کرد.
او اضافه کرد: این حادثه باید درسی برای همگان باشد تا در مدیریت پسماندها و شیرابه ها دقت بیشتری شود.
شهردار قائم شهر تصریح کرد: مدیریت صحیح پسماندها و جلوگیری از آلودگی ها از اولویت های اصلی شهرداری خواهد بود و برنامه هایی برای بهبود وضعیت موجود در حال اجرا است.
ابنیه سایت زباله تا ۳هفته دیگر تکمیل می شود
فضل الله پور سخنگوی شهرداری قائمشهر نیز در گفت وگو با کندوج در رابطه با حل معضل زباله شهرستان قائمشهر گفت: مدیریت پسماند و حل معضل چندین ساله زباله و شیرابه شهرستان قائمشهر نیازمند عزم ملی است و شهرداری به اعتبارات دولتی نیازمند است.
وی با تاکید بر اینکه این پروژه از حد اعتبارات شهرداری خارج بوده گفت: فرماندار محیط زیست شبکه بهداشت و نمایندگان شهرستان باید با توجه به معضل زباله در استان های شمالی به حل این معضل باید نگاه ملی داشته باشند.
سخنگوی شهرداری قائمشهر افزود: در حال حاضر سازمان شهرداری ها برای جهت تکمیل ابنیه و سازه سایت زباله در حال انجام اقداماتی است.
فضل الله پور گفت: در حال حاضر پیمانکار معرفی شده که برای دستگاه مکانیکال اقدامات لازم را انجام دهد این بخش از تصفیه خانه تا۳ ماه اینده به پایان برسد اما بخش ابنیه تا سه هفته آینده تمام می شود.
سخنگوی شهرداری قائمشهر ادامه داد: انجام سالن کود فاین در دستور کار قرار دارد که با پیش بینی اعتبار سازمان شهرداری ها تا هفته آینده نقشه های آن تحویل سازمان شده و با تخصیص اعتبار این امر نیز محقق خواهد شد.
فضل الله پور در پاسخ به وضعیت شیرابه ها نیز گفت: جمع آوری شیرابه ها در لندفیل و عملیات بازچرخانی آن نیز از جمله اقداماتی در جهت رفع این مشکل بوده که دیده شده است.
وی همچنین به انتقال مستقیم زباله های جدید به خط پردازش خبر داد و گفت: از زمان راه اندازی زباله سوز زباله جدیدی به محل دپو اضافه نشده اما روزانه به طور میانگین ۱۵۰ تن زباله در مسیر خط پردازش انجام می شود اما میزان کل زباله سطح شهر اعم از زباله شهری روستایی بیمارستانی سورتینگ و غیره به میزان ۳۰۰ تن بوده که بیشتر از میزان ظرفیت سایت زباله است که که ۱۸۰ تن زباله در منطقه شهری و ۱۳۰ تن زباله در سایر مناطق شهر جمع آوری می شود.
سخنگوی شهرداری قایمشهربا بیان اینکه مرکز تصفیه خانه فاضلاب خانگی از دیگر اقدامات شهرداری بوده که با مشارکت بخش خصوصی راه اندازی شد و در دهه فجر به بهره برداری می رسد خاطرنشان کرد: اما مشکل ما در حضور لجنکش ها و تحویل فاضلاب خانگی به این مرکز است.
فضل الله پور افزود: نزدیک به ۱۵ لجنکش در سطح شهر وجود دارد که تنها چند لجنکش (سپتاژ) تخلیه را در سایت تصفیه انجام می دهند و باقی خودروها به صورت غیر مجاز در مکان هایی مانند حریم رودخانه و سایر قسمت ها تخلیه می کنند که آلودگی های زیست محیطی را به دنبال دارد که نیازمند برخورد جدی است.
راهکاری موثر در مدیریت زباله
علی اصغری یک کارشناس محیط زیست معتقد است که برای حل معضل زباله و شیرابه در قائم شهر باید رویکردی جامع و چندمرحله ای اتخاذ شود.
کاهش تولید زباله
کاهش تولید زباله که با آموزش و فرهنگ سازی در میان شهروندان می توان میزان تولید زباله را کاهش داد. تفکیک زباله از مبدأ و ترویج استفاده از مواد قابل بازیافت از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه است.
بازیافت و استفاده مجدد
وی گفت: ایجاد زیرساخت های مناسب برای جمع آوری و بازیافت زباله ها می تواند به کاهش حجم زباله های دفنی کمک کند. این امر نیازمند سرمایه گذاری در تأسیسات بازیافت و تشویق بخش خصوصی به فعالیت در این حوزه است.
احداث تصفیه خانه های شیرابه
این کارشناس تصریح کرد: تسریع در ساخت و بهره برداری از تصفیه خانه های شیرابه با فناوری های پیشرفته می تواند از آلودگی منابع آبی جلوگیری کند. در این راستا نظارت مستمر بر عملکرد این تصفیه خانه ها ضروری است.
مدیریت بهینه محل های دفن زباله
علی اصغری گفت: انتخاب مکان های مناسب برای دفن زباله با در نظر گرفتن معیارهای زیست محیطی و فاصله مناسب از منابع آبی می تواند از بروز مشکلات مشابه جلوگیری کند. همچنین استفاده از روش های مهندسی مدرن در دفن زباله می تواند تأثیرات منفی را به حداقل برساند.
نظارت و اعمال قانون
وی ادامه داد: تقویت نظارت های محیط زیستی و برخورد قاطع با متخلفان می تواند به بهبود وضعیت کمک کند. در این راستا همکاری بین دستگاه های اجرایی و قضایی ضروری است.
وی گفت: با اجرای این راهکارها و همکاری همه جانبه مسئولان و شهروندان می توان به بهبود وضعیت محیط زیست در قائم شهر و جلوگیری از تکرار چنین حوادثی امیدوار بود.
انتهای پیام