ماجرای تخلفات یک شرکت فرابورسی / بازار سرمایه مچ استقلال را گرفت!
ورود باشگاه‌های ورزشی به بازار سرمایه ایران از همان ابتدا هم با انتقادات زیادی مواجه بود. عدم شفافیت عملکرد این شرکت‌ها، صورت‌های مالی گاه ناقص و مخدوش آن‌ها و مدیریت غیرحرفه‌ای و ناآشنا به اصول شرکت‌داری از جمله مهمترین دلایل مخالفت بسیاری از حرفه‌ای‌های بازار سرمایه با این رویکرد بود.
با این حال، اما فشار‌ها برای خصوصی‌سازی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس برای رهایی از جریمه کنفدراسیون فوتبال آسیا، سبب شد این روند قانونی در مدت‌زمانی بسیار کوتاه و با اغماض از همه کاستی‌های موجود در صورت‌های مالی و عملکرد دو شرکت، انجام شود و چه بستری برای این مهم بهتر از بازار سهام، تا با استفاده از احساسات هواداران، در این میان تامین مالی نیز برای دو باشگاه انجام گیرد؟
حالا، اما همین بازار سرمایه که روزی از آن به عنوان پلی برای عبور از تنگنای کنفدراسیون فوتبال آسیا سوءاستفاده شده بود، به عنوان اتاقی شیشه‌ای، به تدریج مشکلات موجود در این دو باشگاه را نمایان‌تر می‌کند! از عدم افشای جزئیات هزینه خرید و فروش بازیکنان گرفته تا ماجرا‌های بی‌پایان بدهی به بازیکنان و مربیان سابق دو باشگاه، همه و همه زیر ذره‌بین بازار سرمایه قرار گرفته‌اند.
در این میان، اما حاشیه‌سازی‌های جدید علی فتح‌الله زاده، مدیرعامل استقلال سبب افزایش حساسیت سازمان خصوصی‌سازی نسبت به عملکرد مالی این باشگاه شد و هفته گذشته جنجال‌های تازه‌ای را آفرید.
اما ماجرا چیست؟ دوشنبه هفته گذشته علی فتح‌الله‌زاده و حسین قربان‌زاده مناظره‌ای پرحاشیه را درباره صورت‌های مالی شرکت استقلال در تلویزیون برگزار کردند که در فضای مجازی نیز مورد مناقشه قرار گرفت.
طی این مناظره رئیس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد که مدیرعامل استقلال معادل ۵ میلیارد تومان از چک‌های قدیمی باشگاه را برای خود وصول کرده و برای یک چک نیز دوبار وجه نقد دریافت کرده است. ادعایی که با تکذیب فتح‌الله‌زاده روبرو شد و کار را به جایی کشاند که هر دو طرف تأکید کردند که اگر ادعای آن‌ها درست نباشد از سمت خود استعفا می‌کنند.
آن طور که حسین قربان‌زاده رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفته، این باشگاه به عنوان یک شرکت بورسی، طی سال گذشته مرتکب برخی تخلفات مالی شده و حالا مشخص شده جزئیات برخی هزینه‌ها نیز مبهم است.
قربان‌زاده با تاکید بر اینکه وقایع مالی، کتمان شده و حتما باید در دادگاه مورد بازخواست قرار گیرد، تصریح کرده است که سهامداران می‌توانند از مدیران استقلال شکایت کنند؛ همان‌طور که سازمان خصوصی‌سازی شکایت کرده و محکم پای این شکایت ایستاده است.
بیانیه بعدی سازمان خصوصی‌سازی هم آب پاکی را روی دست سهامداران ریخت و تخلفات مالی این باشگاه را به طور کامل و با ذکر جزئیات، شماره چک‌ها و نام افراد افشا کرد.
در این بیانیه تاکید شده است: «سرخابی‌ها متاسفانه به بهانه کمبود منابع مالی، روابط مالی شخصی و خارج از ضوابط و عرف از سوی مدیران عامل و اعضای هیات مدیره در گذشته، به ترتیبی که بعضا واحد مالی و ذی‌حسابی هم اصلا یا به طور کامل در جریان قرار نمی‌گرفته، مناسبات غلط و بعضا ناسالم را رقم زده به نحوی که ممکن است، برای یک بدهی مشخص به بازیکن یا مربی، باشگاه چند مرتبه در اشکال مختلف، آن بدهی را پرداخت کرده است.»
در این بیانیه همچنین تاکید شده است: «خوشبختانه با بورسی‌شدن این دو باشگاه، فرآیند انضباط مالی و استقرار حاکمیت شرکتی در این دو باشگاه آغاز شده است. سازمان خصوصی سازی نیز در جهت حفظ و صیانت از حقوق هواداران و سهامداران با هیچ فرد و نهادی تعارف ندارد.»
سازمان خصوصی‌سازی در این بیانیه با اشاره به مجامع دو باشگاه عنوان کرده است: «تاکنون انتخاب مدیرعامل و اعضای هیات مدیره باشگاه‌ها با وزارت ورزش و جوانان بوده است. با توجه به اتفاقات اخیر و ضرورت تقویت هیات مدیره دو باشگاه از منظر مالی، اقتصادی و حقوقی، با توجه به تفویض اعمال حقوق مالکانه دو باشگاه از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی در تاریخ نهم فروردین‌ماه ۱۴۰۲ به سازمان خصوصی سازی، به زودی مجامع دو باشگاه تشکیل خواهد شد و تغییرات هیات مدیره دو باشگاه انجام می‌شود.»
گفتنی است قربان‌زاده در جریان مناظره با فتح‌الله‌زاده به طور ضمنی عنوان کرده بود که عدم آشنایی مدیرعامل استقلال با اصول شرکت‌داری به دلیل انتصاب فرد غیرمتخصص در این سمت بوده و تلویحا وزارت ورزش را مقصر تعیین مدیر غیرمتخصص برای شرکت استقلال معرفی کرده بود.
اکنون این بند از بیانیه سازمان خصوصی‌سازی این گمانه را ایجاد کرده است که آیا با توجه به بورسی‌شدن دو شرکت استقلال و پرسپولیس، اندک اندک عنان اختیار تعیین مدیرعامل از دست وزارت ورزش خارج خواهد شد؟
گفتنی است در پایان این بیانیه تاکید شده است: «این گزارش اول هیات بازرسی مالی خطاب به مردم به ویژه هواداران و سهامداران بود و در ادامه نیز گزارش بررسی‌های آتی به صورت شفاف به اطلاع افکار عمومی خواهد رسید.»
در حالی که طی هفته گذشته شرکت استقلال با حاشیه‌های فراوانی پیرامون صورت‌های مالی خود روبرو بوده، اما هیچ‌گونه عکس‌العملی از سوی این شرکت در واکنش به این رخداد‌ها در سامانه کدال دیده نمی‌شود.
آخرین اطلاعیه این شرکت در کدال، مربوط به سی‌ام دی‌ماه و ناظر بر صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۶ ماهه حسابرسی‌نشده باشگاه است. بررسی همین صورت‌های مالی نیز خود حکایت دیگری است که از افزایش زیان خالص این شرکت نشان دارد. مشروح عملکرد استقلال براساس صورت‌های مالی مذکور را می‌توانید در گزارش «تحلیل بنیادی استقلال / تاوان خصوصی سازی عجولانه» بخوانید.
گفتنی است باشگاه استقلال تهران به عنوان یکی از شرکت‌های بازار سرمایه با ثبت بازدهی منفی ۶۰ درصدی در سال گذشته، رکورددار ثبت کمترین بازدهی سهام در سال ۱۴۰۱ است. سالی که طی آن گروه فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی نیز با ثبت منفی ۵۱ درصد، کمترین بازدهی صنایع را رقم زده است!