از سفیران کوچک تا جایی برای زنان روستا
در دوران کرونا که کتابخانه‌ها از رونق افتاده بود، سفیران کوچک کتاب مأموریت یافتند کتاب‌ها را به در خانه‌ها ببرند و زنانی که نمی‌دانستند در روستایشان کتابخانه است، حالا خودشان روزهایی اداره آن را به عهده گرفته‌اند.
به گزارش کندوج، کتابخانه روستای ویان در کبودرآهنگ همدان، که در سال ۱۳۷۶ زیر نظر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تأسیس شده است، ۱۳ هزار جلد کتاب دارد و ۶۵۰ نفر از جمعیت ۴۲۰۰ نفره روستا عضو آن هستند. البته علی کرمی، که از سال ۱۳۹۵ مسئولیت کتابخانه این روستا را برعهده گرفته، تأکید دارد بیشتر اعضایش کودک و نوجوان هستند هرچند رویکرد خودشان هم این بوده که بر روی این گروه سنی سرمایه‌گذاری کنند تا در آینده، آدم‌های موفقی باشند.
این روستا که برای اولین‌بار در سال ۱۳۹۶ در طرح جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب شرکت کرده و تا سال ۱۳۹۷ جزء ۵۰ روستای برتر بوده، سال ۱۳۹۸ جزء روستاهای شایسته تقدیر معرفی شده و در سال ۱۴۰۰ هم روستای برگزیده این جشنواره شناخته شده است. این روستا در سال ۱۴۰۲ در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت کرد تا فعالیت‌های‌شان را به بازدیدکنندگان معرفی کنند.
کرمی در گفت‌وگو با کندوج، ابتدا از روستایشان می‌گوید که به خاطر افت آب‌های زیرزمینی و مکان‌یابی نادرست نیروگاه به یک روستای خشک تبدیل شده و اهالی آن به صنعت پوشاک رو آورده‌اند و بعد با اشاره به جانمایی‌شان در نمایشگاه کتاب می‌گوید: در دو روز اول به کل ناامید شدم و از این که در نمایشگاه شرکت کردم، پشیمان شدم. یک نفر هم نمی‌آمد مگر این‌که کسی مسیر را گم کرده بود و سر از این‌جا درمی‌آورد و می‌خواست برود.
او سپس درباره فعالیت‌های کتابخوانی در روستا و تأثیری که این جشنواره دارد، می‌گوید: ماه‌های اولی که در کتابخانه مشغول بودم، به عینه می‌دیدم که مراجعه به کتابخانه چقدر کم است، به همین دلیل فکر کردم چه کنیم که فرهنگ کتاب و کتابخوانی در روستا قوی‌تر شود و به دنبال این کار رفتیم حالا که مردم کمتر سراغ کتابخانه می‌آیند ما فعالیت‌های کتابخانه را به بیرون از کتابخانه ببریم تا هم فعالیت‌های کتابخانه‌مان تبلیغ شود و هم عضو جذب کنیم.
کرمی ادامه می‌دهد: مهم‌ترین فعالیت‌های ما در کتابخانه، دایر کردن ایستگاه‌های کتاب در معابر عمومی بود؛ هرجا احساس کردیم به دلیل مراسم‌های مختلف مراجعه‌کننده هست، فعالیت‌های کتاب‌خوانی‌مان را آن‌جا بردیم. البته سعی کردیم بیشتر مخاطبان‌مان بانوان خانه‌دار روستایی باشند زیرا بانوان به دلیل طرز فکری که بعضا در روستاها هست، قشر محرومی هستند و نمی‌توانند به مکان‌های عمومی و کتابخانه‌ها مراجعه کنند.
او می‌افزاید: برنامه‌های‌مان را توسط رابطین فرهنگی که در کتابخانه‌ها تربیت کردیم، به مراسم‌های مختلف بردیم و کتابداران افتخاری‌مان به معرفی کتاب‌ها پرداختند. در مراسم‌هایی چون رحلت و شهادت و تولد، ایستگاه‌های کتاب مرتبط با موضوع دایر کردیم و اولویت اول‌مان ترویج کتاب و کتابخوانی بود. پیک کتاب راه‌اندازی کردیم زیرا خیلی از نشریات و کتاب‌های ما در قفسه‌های کتابخانه‌ها خاک می‌خوردند.
مسئول کتابخانه روستا با اشاره به سفیران کتاب، بیان می‌کند: ما اعضای کودک و نوجوانان را به صورت افتخاری با دوچرخه و یا پای پیاده به خانه‌ها می‌فرستیم تا کتاب‌هایی را که خیلی وقت است بدون استفاده مانده و یا مجلات خانواده و آشپزی را به خانواده‌ها پیشنهاد کنند و برای‌شان کتاب و مجله ببرند. این طرح را از زمانی که کرونا آمد و مراجعه به کتابخانه‌ها کم شد، اجرا کردیم.
به گفته او، همه اعضای کودک و نوجوان این کتابخانه سفیر کتاب هستند؛ هر کودکی سفیر کتاب محل زندگی‌اش است تا هم مسافت دوری را طی نکنند و هم این‌که خودشان هم استقبال کردند که سفیر کتاب محله خودشان باشند.
کرمی در پاسخ به این‌که آیا فعالیت‌ها داوطلبانه است و یا با همکاری مدارس و نهادهای دیگر شکل گرفته است، می‌گوید: سعی کردیم با نهادها و ارگان‌های دولتی و مذهبی همکاری و تعامل داشته باشیم. اما خب مدارس نقش و همکاری ویژه‌ای داشتند.
او درباره دیگر فعالیت‌های این کتابخانه اظهار می‌کند: سعی کردیم فعالیت‌های‌مان از کارهای همیشگی و تکراری خارج شود، کل کتابخانه‌ها برنامه نقاشی و جمع‌خوانی داشتند، اگر می‌خواستیم این فعالیت‌ها را به صورت مستمر ادامه دهیم، بچه‌ها زده می‌شدند بنابراین سعی کردیم خلاقیت به خرج دهیم و مثلا «یک بازی، یک کتاب» را داشتیم که همراه با معرفی کتاب کارهای مختلف چون نقاشی و بازی هم انجام بدهیم تا استقبال بیشتری شود و بچه‌ها را جذب کنیم.
کرمی با تأکید بر این‌که اولویت کتابخوانی‌شان بانوان هستند، می‌گوید: سعی کردیم برنامه‌های کتابخوانی بانوان را به صورت مستمر داشته باشیم و سعی کردیم کتابخانه‌ها را در هفته دو روز به صورت کامل در اختیار بانوان قرار دهیم تا هر برنامه‌ای را که دوست داشتند، برگزار کنند. طرح کتابخوانی خانوادگی را داشتیم که خود خانواده‌ها برگزارکننده این نشست‌ها هستند. پیش‌تر من کتابدار کتابخانه به عنوان مجری تصمیم می‌گرفتم برنامه چه باشد، برای آن برنامه‌ریزی کنم و از مردم دعوت کنم اما حالا به‌گونه‌ای شده که خودشان ما را دعوت می‌کنند، کتابخوانی خانوادگی می‌گذارند و ما را دعوت می‌کنند که در برنامه‌شان شرکت کنیم. به این ترتیب کتابخانه به قلب تپنده فرهنگی تبدیل شده است. یا هیئت‌های مذهبی از ما می‌خواهند در ایام محرم کتاب‌های مرتبط با سیره امام حسین(ع) را به آن‌ها بدهیم تا در آن‌جا نمایشگاهی بگذارند.
این برگزیده جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب درباره حضور بانوان با توجه به نگاهی که در روستاها وجود دارد، می‌گوید: مسیر خیلی سختی بود، اصلا مراجعه نمی‌شد و یا مراجعه خیلی کم بود. خیلی از بانوان حتی نمی‌دانستند که چنین فضایی در روستا هست که می‌توانند به آن مراجعه کنند. بانوان به بهانه کلاس‌ها و همایش‌های مختلف به کتابخانه می‌آمدند، با فضای آن‌جا آشنا می‌شدند و دیگر خانم‌ها را تشویق می‌کردند که به کتابخانه بیایند. الان بالای ۹۰ درصد برنامه‌های فرهنگی بانوان در داخل کتابخانه برگزار می‌شود. نشست کتابخوانی دارند. ما سعی کردیم از بانوان عضو کتابخانه، کتابدار افتخاری تربیت کنیم تا بیایند و به عنوان کتابدار خانم به خانم‌ها خدمات ارائه دهند و حضور آن‌ها باعث شد اعتماد خانواده‌ها را جلب کنیم تا خانم‌ها و دخترهای جوان و نوجوان را بفرستند.
انتهای پیام