چالش آب تهران به چه می انجامد؟

رئیس شورای شهر تهران می گوید طرح بازیافت آب را آماده کرده ایم و به زودی در شورا بررسی می شود. شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد که تنها 18 درصد از سدهای تهران دارای آب هستند. در سال آبی 9913-1400 کشور سومین خشکسالی را در 50 سال گذشته داشته است و در سال آبی 1401-1400 یازدهمین خشکسالی بوده است، سال 1402 حدود 18.12 میلیارد مترمکعب است و شاهد کاهش 14 درصدی نهاده‌ها هستیم. آب انبارها نسبت به آخرین رودخانه مصرف روزانه آب شرب تهران حدود 3 میلیون متر مکعب است. آب استان تهران با حدود 13.5 میلیون نفر جمعیت از آب های سطحی و زیرزمینی تامین می شود.

به گزارش آب منطقه ای تهران، در دوره احمدشاه قاجار حدود 48 کانال متبرکه و خصوصی وجود داشت که در مجموع حدود 60 تا 70 سنگ آب داشت و میراب ها آب را در نقاط مختلف شهر توزیع می کردند. 10-15 شیفت روزانه.اما آب قنات ها به دلیل آلودگی باعث بیماری های عفونی و خطرناک می شد. به همین منظور در سال 1301 مقامات رسیدگی به قنات های تهران را آغاز کردند. اما دولت محلی وقت در لوله کشی کارایی چندانی نداشت و تا حدود سال 1306 مردم تهران بدون آب لوله کشی بودند. سپس در اوایل دهه 1330 در منطقه جلالیه تهران (بلوار کشاورز، خیابان فاطمی) که میدان مشاخ نظامی بود، تصفیه خانه اصلی آب ساخته شد و آبی که از سمت کرج به تهران سرازیر شد و به یک مسیری به نام بلوار کرج (بلوار کشاورز امروزی) (جریان به سمت حوضه آبریز تاسیسات هدایت می شد.

اجرای طرح اولیه آبرسانی به تهران برای جمعیتی معادل 900 هزار نفر در سال 1329 آغاز شد. مهندس مهدی بازرگان در سال 1331 به درخواست نخست وزیر فقید جناب آقای دکتر مهدی بازرگان زنده شد. محمد مصدق مدیرعامل سازمان آب تهران (خط لوله) و به همین منظور دو خط فولادی به قطر 40 اینچ با ظرفیت 242 هزار متر مکعب در روز برای انتقال آب از حوضه بیلقان احداث شد. با تکمیل شبکه خط لوله تهران، دومین تصفیه خانه در سال 1342 و سومین تصفیه خانه برای بهره برداری از آب سد لتیان در منطقه حکیمیه تهران پارس ساخته شد. او به نیازهای آب رسیدگی می کند. تهران. سد لتیان 30 درصد آب شرب تهران را تامین می کند.

تحویل و انتقال آب در استان تهران از طریق دو سامانه شرقی و غربی انجام می شود که سامانه شرق شامل سدهای لار، لتیان و ماملو و سامانه غرب شامل سدهای امیرکبیر و طالقان است. سال حدود 1.25 میلیارد مترمکعب آب از منابع آب سطحی و زیرزمینی برای تامین آب شرب استان تهران اختصاص یافت.

سدهای پنج گانه تهران بخش بزرگی از آب شرب تهران و کرج را تامین می کنند، آب سد طالقان از طریق خط لوله 62 کیلومتری به قطر 1800 میلی متر و همراه با آب انتقالی امیرکبیر به مخزن بیلقان کرج منتقل می شود. سد در تصفیه خانه ها تهران مستقیم است.

آب شرب انتقالی سد لار نیز از طریق تونل ها و خطوط لوله به تهران ارسال می شود، بخشی از آن به تصفیه خانه پنجم تهران و قسمتی دیگر به سد لتیان منتقل می شود و آب از سد لتیان به تصفیه خانه شماره 10 منتقل می شود. 4. آب شرب تهرانپارس و حمل و نقل از ماملو به شماره. 7 تصفیه خانه و پس از اتمام مراحل تصفیه به شبکه توزیع آب شرب شهر تهران تزریق می شود. افزایش جمعیت بدون شک بر اقلیم و منابع آبی منطقه تأثیر می گذارد و در معرض تغییر است. تغییرات اقلیمی بر منابع آب تهران تاثیر می گذارد.

بهره وری پایین مصرف آب در مناطق شهری و روستایی، مشارکت محدود ذینفعان در برنامه ریزی و مدیریت توسعه؛ نیاز به بازسازی و توسعه زیرساخت های آبی برای استفاده پایدار از آب؛ مشکلات آلودگی ناشی از تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به آبراهه ها و سفره های آب عمومی یکی از چالش های مهم تامین آب شهر تهران است. دفع فاضلاب در محل، خطر آلودگی آب های زیرزمینی و سطحی و خطرات بهداشتی و زیست محیطی ناشی از استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه نشده را افزایش می دهد.

مشکل آب تهران به تدریج به یکی از مسائل اساسی پایتخت ایران تبدیل شده است. اگر هم اکنون برای کاهش بار جمعیتی استان تهران و نوسازی تدریجی سیستم آب و فاضلاب اقدام نشود، مشکلات این بخش به تدریج در دهه های آینده به معضلات لاینحل تبدیل خواهد شد.

*منتشر شده در روزنامه شرق. یکشنبه 15 نوامبر 1401

6565