خروجی شگفت انگیزِ ذهنِ محمد احصایی در بینال ونیز

به گزارش کندوج بینال ونیز از سال ۱۸۹۵ تاکنون برگزار می‌شود. این دوسالانه که از جمله معتبرترین رویدادهایی از این دست است، حالا شصتمین دوره خود را برگزار کرده است و به مدت ۶ ماه برپا خواهد بود. بینال ونیز از جمله شناخته شده‌ترین نمایشگاه‌های بزرگ است که همسو با معنی‌ کلمه ایتالیایی‌اش «هر یک سال درمیان» برگزار می‌شود. 

غرفه رسمی ایران در بینال ونیز، همزمان با آغاز نمایشگاه، شروع به کار کرد؛ غرفه‌ای که با پنج اثرِ نقاشی از پنج هنرمند برپا شده است. 

بینال ونیز، از دوره آغازینش با هدف حمایت از هنرهای تجسمی معاصر، آوانگارد و به اصطلاح هنرِ پیشرو برپا شده بود. این رویداد امسال هم از هنرمندانی دعوت کرده است تا آثار خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دهند که اثرِ محمد احصایی ـ هنرمند پیشکسوت و شناخته شده ایرانی ـ یکی از آثار به نمایش درآمده در بخش مرکزی بینال ونیز در بخش هنر آبستره است. 

در سایت بینال ونیز ۲۰۲۴ ضمن ذکرِ اینکه این اولین بار است که اثر محمد احصایی در دوسالانه هنر ارائه می شود، درباره او نوشته شده است که «محمد احصایی از هنرمندان تحسین شده، خوشنویس، طراح و از جمله اساتید و بنیانگذاران نقاشی‌خط است؛ رویکردی در نقاشی‌های مدرنیستی در سال‌های ۱۹۶۰ که از خطوط سنتی فارسی استفاده می‌کرد.» در سایت بینال ونیز ۲۰۲۴ ضمن ذکرِ اینکه این اولین بار است که اثر محمد احصایی در دوسالانه هنر ارائه می شود، درباره این هنرمند و اثرش نوشته شده است که «محمد احصایی از هنرمندان تحسین شده، خوشنویس، طراح و از جمله اساتید و بنیانگذاران نقاشی‌خط است؛ رویکردی در نقاشی‌های مدرنیستی در سال‌های ۱۹۶۰ که از خطوط سنتی فارسی استفاده می‌کرد.» 

همانطور که انتظار می‌رود، این دوسالانه بر هنر پیشرو و نوآوری در این زمینه متمرکز است. «اثر بدون عنوانِ احصایی ـ خلق شده در سال ۱۹۷۴ ـ از اولین آثارِ نقاشی‌ خط اوست که کمی پس از فارغ التحصیلی‌اش از دانشگاه تهران به تصویر کشید.» همچنین به این مورد نیز اشاره شده است که احصایی همزمان با دوران تحصیل خود از بنیانگذاران دپارتمان طراحی گرافیک در دانشگاه تهران بوده است. 

درباره اثر ارائه شده از سوی احصایی هم اینچنین آمده است که «پالت روشنِ اثر و نقوشِ مسطحی که در این اثر دیده می‌شود،‌ غیرقابل قیاس و متفاوت با آثار بعدی اوست و انحراف آن از خوشنویسی سنتی قابل تامل است. منحنی‌های موزون، ضربات عمودی تکرار شده و نقطه‌های الماس شکلِ نقش گرفته در این اثر، خطوط فارسی را تداعی می‌کند؛ خطوطی که اگرچه تداعی کننده نوشته‌های فارسی است اما تقریبا ناخواناست؛ گویی احصایی از این ویژگی استفاده کرده تا سواستفاده‌های تاریخی از زبان را نقد کند. نقدی بر این شیوه که نوشتن، چه در اسناد تاریخی و چه قانونی در خدمتِ قدرت بوده است. این ناخوانایی همچنین مخاطب را به جست‌وجوی اثر دعوت می‌کند.»

«بینندگانی که به این زبان صحبت می‌کنند ممکن است کلمه‌ای را پیدا کنند که می‌توانند، بخوانند، بر همین اساس به دنبال بقیه کلمات خواهند رفت؛ این در حالی است که هرگز کلمه دیگری را پیدا نمی‌کنند و این جست و جو همان چیزی است که من به دنبال آن هستم.»

احصایی از اساتید پیشکسوت در هنر است که فهم و درکش از هنر، بر هیچ‌کش پوشیده نیست؛ او در کارگاه «یک قرن هنرهای تجسمی ایران» که سال ۱۴۰۰ با حضور دانشجویان هنر برگزار شده بود در نصیحتی درباره هنر و نوآوری به دانشجویان گفت: «هنر، نوآوری، خلاقیت و ابداع یک چیز است و شناخت جامعه و فهم سلیقه مردم چیز دیگر. پس من اینجا لازم می‌دانم به شما که دانشجوی هنر هستید، بگویم به هیچ چیز توجه نکنید و کار خودتان را انجام دهید. چنان آزاد باشید که وقتی کار از زیر دستتان بیرون می‌آید، خروجی‌اش برای خودتان غریبه باشد. خروجی ذهن خودتان برایتان شگفت‌انگیز باشد. هر چیزی که نتوانستید بفهمید همان خوب است. هر کاری که از زیر دستتان بیرون آمد و بد بود، همان خوب است. هرکاری که نادانسته و ناآگاهانه انجام دادید، همان خوب است. تمام کارهای ما طبق عادت است و زمانی که خلاف عادت شد، همان درست است. این نکته را من امشب به شما تقدیم می‌کنم.» 

دوسالانه ونیز به مدت ۶ ماه برپاست و محمد احصایی هنرمند سرشناس ایرانی از جمله افرادی است که پس از دعوت از سوی دوسالانه هنر ونیز یکی از آثار خود را برای نمایش در این رویداد مهم هنری جهان ارائه کرده است.

انتهای پیام