عکس آبسه کبد
اگر بخواهیم آناتومی کبد را به زبان ساده بیان کنیم، باید گفت این اندام دارای دو بخش اصلی است که به آنها لوب گفته می‌شود. هر لوب به تنهایی به هشت قسمت کوچکتر تقسیم می‌شود که هر کدام از آنها نیز حدود هزار کیسه کوچک (لوبول) هستند. هر لوبول نیز یک مجرای کوچک ( داکت) دارد که به مجرای اصلی هپاتیک متصل است.
سطوح کبدی
این عضو دارای یک سطح دیافراگمی در جهات قدامی، فوقانی و خلفی و یک سطح احشایی در جهت تحتانی است. سطح احشایی در جهت تحتانی گنبدی شکل است که در برابر سطح تحتانی دیافراگم دیده می‌شود.این اندام دارای لوب‌های راست و چپ است. در قسمت جلو و بالای آنها رباط‌های داسی شکل (فالسیفورم)، در قسمت پایین رباط گرد و در قسمت تحتانی شکاف رباط وریدی(لیگامان venosum) قرار دارد.
حدود پنج ششم کبد را لوب راست تشکیل می‌دهد. لوب‌های دمی(caudate) و مربعی(Quadrate) از این قسمت منشاء می‌گیرند. به طور کلی دو لوب راست و چپ، در جلوی این اندام قرار دارند و قسمت تحتانی آن چهار لوب راست، چپ، کودیت و کوادریت دیده می‌شود.
این بیماری از زمان بقراط (۴۰۰ سال قبل از میلاد) مورد بررسی قرار گرفته است. با وجود تحقیقات در سال‌های طولانی و درمان‌های تهاجمی در سال‌های اخیر احتمال مرگ‌ومیر در اثر این بیماری ۶۰ تا ۸۰٪ است. به همین دلیل باید به علائم آن دقت زیادی داشت و برای درمان سریعا به متخصص مراجعه کرد. بهترین دکترهای شیراز میتوانند آبسه کبدی را درمان کنند.
آبسه کبدی توده چرک در کبد است. این عارضه ممکن است در اثر آسیب به کبد یا انتقال عفونت داخل شکمی از طریق سیاهرگ باب به کبد ایجاد شود. این بیماری نادر بوده، اما نرخ مرگ‌ومیر آن ۶۰ تا ۸۰٪ است.
خونرسانی و سیستم عصبی در کبد
خونرسانی در این اندام بوسیله شریان‌‌ها و ورید پورتال کبدی انجام می‌شود. در سیستم عصبی نیز عصب پارانشیم (hepatic plexus) و کپسول گلیسون(پوشش فیبروزی) وجود دارد.در صورتی که در این اندام احساس درد یا علائم غیر عادی می کنید بهتر است به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید و در صورتی که وقت کافی برای این کار ندارید می توانید از طریق مشاوره آنلاین با دکتر فوق تخصص گوارش ویزیت خود را انجام دهید.
کبد کجاست؟
به طور کلی این اندام را نمی‌توانید با لمس کردن ناحیه شکمی احساس کنید، چرا که قفسه سینه آن را به طور کامل محافظت می‌کند. این عضو تقریبا در یک چهارم بالایی سمت راست حفره شکمی و زیر پرده دیافراگم قرار دارد.
اندازه طبیعی کبد در سونوگرافی چقدر است؟
این اندام چیزی حدود ۱.۴۴ تا ۱.۶۶کیلوگرم وزن دارد، یعنی می‌توان گفت به اندازه یک توپ فوتبال است. البته باید بدانید اندازه آن در مردان به دلیل جثه بزرگتری که دارند کمی بیشتر از زنان است. همچنین خوب است بدانید از این عضو به عنوان سنگین‌ترین اندام داخلی بدن یاد می‌شود. برخی بیماری‌های زمینه‌ای نیز میتوانند منجر به بزرگ شدن آن شوند.
شکل گیری کبد چگونه است؟
این اندام به عنوان بخشی از دستگاه گوارش جنین به‌شمار می‌رود. در هفته پنجم بارداری سلول‌ها شروع به ساختن دستگاه گوارش جنین می‌کنند. دستگاه گوارشی جنین از سه بخش اصلی زیر تشکیل شده است:
- پیش‌شکم که تبدیل به مری، معده،کبد و پانکراس می‌شود.
- میان‌روده که قسمت بیشتر رودهٔ کوچک و دو سوم رودهٔ بزرگ را تشکیل می‌دهد.
- پسین‌روده که رودهٔ بزرگ، راست‌روده و کانال مقعدی را شامل می‌شود.
عملکرد کبد چیست؟
تولید صفرا
این اندام با تولید صفرا به هضم و گوارش چربی‌ها کمک می‌کند. صفرا مایع تلخ و سبزرنگی است که در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. این کیسه به ابتدای روده کوچک (دوازدهه) مرتبط است. این مایع از نمک‌های صفراوی، کلسترول، بیلی روبین، الکترولیت‌ها و آب تشکیل شده است. صفرا در تجزیه پروتئین‌ها نیز نقش دارد.
جذب و متابولیسم بیلی روبین
با تجزیه هموگلوبین، بیلی روبین تشکیل می‌شود. آهن آزاد شده از هموگلوبین در مغز استخوان یا کبد ذخیره و برای تولید سلول‌های خونی جدید استفاده می‌شود.
حمایت از لخته شدن خون
وجود ویتامین K برای لخته شدن خون ضروری است. برای جذب این ویتامین نیز به صفرا نیاز است. چنانچه کبد به اندازه کافی صفرا تولید نکند، فاکتورهای انعقادی خون دچار اختلال می‌شوند.
متابولیز کربوهیدرات
محل ذخیره کربوهیدرات‌ها در این اندام است. این مواد به گلوکز تجزیه می‌شوند و با توجه به نیاز بدن وارد جریان خون خواهند شد. این روند سبب می‌شود تا سطح قند خون در بدن تنظیم شود. گلوکز به شکل گلیکوژن ذخیره می‌شود. هر زمان که به انرژی نیاز داشته باشید، با آزاد شدن آنها انرژی فوری و در سریع‌ترین زمان ممکن در دسترس شما خواهد بود.
ذخیره ویتامین و مواد معدنی
ویتامین‌های A، D، E، K و B12 در این اندام ذخیره می‌شوند. کبد آهن هموگلوبین را به شکل فریتین نگهداری می‌کند و هر زمان که نیاز باشد آنها را برای ساخت گلبول‌های قرمز خون آزاد خواهد کرد. این اندام همچنین محلی برای ذخیره ماده معدنی مس است.
تصفیه خون
این عضو سموم مواد شیمیایی را متابولیزه کرده و از بدن خارج می‌کند. چیزی حدود یک لیتر خون در هر دقیقه بوسیله آن فیلتر و تصفیه می‌شود. این اندام در تنظیم و تعادل هورمون‌های بدن نقش مهمی دارد.
عملکرد ایمونولوژیک
این اندام بخشی از سیستم فاگوسیت تک هسته‌ای بدن به‌شمار می‌رود و دارای تعداد زیادی سلول کوپفر (kupffer cell) است. این سلول‌ها در حفظ ایمنی بدن نقش دارند. آنها هرگونه عامل بیماری‌زا را که ممکن است از طریق روده وارد کبد شود، نابودمی‌کنند.
تولید آلبومین
از آلبومین به عنوان رایج‌ترین پروتئین سرم خون یاد می‌شود. این پروتئین اسیدهای چرب و هورمون‌های استروئیدی را منتقل می‌کند. به این ترتیب فشار در رگ‌ها تنظیم شده و از نشت آنها جلوگیری می‌شود.
بیماری های کبد
فاسیولیازیس
این بیماری به دلیل وجود کرم انگلی به نام فلوک کبدی (گندیدگی کبدی) بروز می‌کند. این بیماری می‌تواند ماه‌ها و سال‌ها مخفی بماند. افرادی که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
سیروز
این بیماری به تدریج رخ می‌دهد. گاهی اوقات کبد آسیب می‌بیند و بافت اسکار جایگزین بافت‌های سالم می‌شوند. در این حالت اصطلاحا گفته می‌شود، فیبروز رخ داده است. سموم، الکل و هپاتیت میتوانند باعث بروز این عارضه شوند. فیبروز زمینه را برای نارسایی کبد مهیا می‌کند.
برای تشخیص آبسه‌های کبدی به چه آز‌مایش‌هایی نیاز دارید؟
پزشک متخصص پس از بررسی علائم و دریافت شرح حال بیمار، آزمایش‌های زیر را برای تایید تشحیص و رد سایر احتمالات پزشکی تجویز می‌کند:
- آزمایش خون که می‌تواند شامل تست شمارش کامل خون cbc یا تست‌های عملکردی کبد باشند، مانند آزمایش alt یا ast.
- تست‌های تصویربرداری که شامل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا تصویربرداری MRI هستند.
- آسپیراسیون (Aspiration): در برخی موارد، نمونه‌ای از مایع یا بافت از آبسه کبد برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی گرفته می‌شود. این تکنیک به شناسایی ارگانیسم عامل بیماری کمک می‌کند. در طی این آزمایش، پزشک با استفاده از سرنگ از آبسه کبدی، نمونه‌برداری خواهد کرد.