وقتی که جشنواره موسیقی نواحی سهم جیب ها شد، نه مردم!
هفدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در حالی با چالش های متعدد از جمله تأخیرهای پیاپی و ناتمام ماندن در بندرعباس همراه شد که برخی هنرمندان و کارشناسان با انتقاد از رویکردهای محافظه کارانه و ضعف در برنامه ریزی بر لزوم بازنگری در شیوه برگزاری این رویداد تأکید دارند؛ جشنواره ای که با وجود ظرفیت های فراوان شاید هنوز نتوانسته به درستی با مردم ارتباط برقرار کند.
به گزارش کندوج جشنواره موسیقی نواحی در حالی برگزار شد که از ابتدا با تأخیرهای مکرر مواجه بود و در نهایت نیز به دلیل وقوع حادثه ناگوار بندرعباس ناتمام ماند؛ هرچند که نمی توان وقوع حوادث را پیش بینی یا از آن ها جلوگیری کرد.
هنرمندی چون مجید ایران منش در گفت وگو با کندوج مدعی است که در این جشنواره به موسیقی مناطق مختلف ایران از جمله هرمزگان توجه کافی نشده و گروه های شرکت کننده به صورت سفارشی انتخاب شده اند.
ایران منش می گوید: «جشنواره موسیقی نواحی یعنی معرفی موسیقی اصیل ایران؛ بنابراین باید موسیقی بومی هر منطقه در آن اجرا شود. مثلاً اگر هنرمندی از هرمزگان دعوت شده باید سازهایی چون جفتی دهل کسر و پیپه بنوازد. حتی عود هم ساز اصیل ما نیست؛ با این حال می بینیم بسیاری از این سازها در جشنواره غایب اند و کسانی دعوت شده اند که موسیقی اصیل منطقه را اجرا نمی کنند.»
جشنواره امسال عملاً پشت درهای بسته برگزار شد و کمتر کسی از جزئیات آن باخبر بود. در حالی که انتظار می رفت اگر جشنواره در فضای رقابتی و حرفه ای برگزار نمی شود حداقل بتواند مشارکت مردمی را جذب کند. جشنواره ای که به نوعی فرصتی برای آشنایی مردم با موسیقی اقوام ایران به حساب می آید در عمل تا حد زیادی از حضور مردم بی بهره بود.
پیش از آغاز جشنواره در نشست خبری وعده داده شده بود که اجراها در فضای عمومی و در میان مردم برگزار خواهد شد؛ اما در نهایت در استان هرمزگان حتی همان دو شب اجرای محدود نیز پشت درهای بسته انجام گرفت و گفته شد که برنامه های پیش بینی شده مورد موافقت قرار نگرفته اند.
این سؤال همچنان باقی است که چرا جشنواره ای با چنین ظرفیت هایی هنوز ابتدایی ترین وظیفه خود یعنی جذب مردم را محقق نکرده است؟
در همین راستا با صادق چراغی کارشناس موسیقی اقوام ایران گفت وگویی داشتیم که در ادامه می خوانید:
ـ هفدهمین جشنواره موسیقی نواحی نیز برگزار شد اما به نظر می رسد این جشنواره در تمام این سال ها پیشرفت محسوسی نداشته و همچنان در مرحله آزمون و خطا باقی مانده است؛ علت چیست؟ چرا مردم در این جشنواره دخیل نیستند؟
تمام کسانی که در برگزاری جشنواره نقش دارند باید محافظه کاری را کنار بگذارند. این مسئله در مدیریت این رویداد نیز صدق می کند چراکه در بسیاری از موارد محافظه کاری بر تصمیمات و رویدادهای وزارت فرهنگ و ارشاد تأثیر منفی گذاشته است.
نیازمند بازنگری جدی در بسیاری از مسائل هستیم. امروزه گفته می شود که جشنواره ها در گذشته تأثیرگذارتر بودند؛ صحبتی که درباره جشنواره موسیقی نواحی هم می شود و نیاز به بررسی در جایگاه خود را دارد ولی باید توجه داشت که باید از بند گذشته رها شد و در برگزاری رویدادی مانند جشنواره موسیقی نواحی جهت افزایش مشارکت مردم می توان بخش جانبی مجازی را در راس کار قرار داد.
ـ بخش مجازی چگونه می تواند مؤثر باشد؟
در دنیای دیجیتال امروز باید طوری برنامه ریزی کرد که مردم در هر نقطه از کشور یا جهان بتوانند در این جشنواره شرکت کنند یا آن را دنبال کنند. پوشش آنلاین یکی از مهم ترین ابزارها برای مردمی کردن جشنواره است؛ چراکه دسترسی گسترده تری ایجاد می کند و هزینه کمتری هم دارد.
ـ در فضای واقعی برای جذب مخاطب چه باید کرد؟
در کرمان تجربه ای موفق داشتیم. اجرای موسیقی خیابانی در پارک «مادر» از ساعت ۱۰ شب آغاز می شد و تا ۴ صبح ادامه داشت. آن قدر استقبال شد که تمام سه هزار صندلی پر می شد. این پاسخ روشنی بود به کسانی که می گفتند موسیقی نواحی مخاطب ندارد. شاید پیش از این اتفاق گمان می کردیم که جمع شدن چنین جمعیتی صرفا برای یک کنسرت پاپ ممکن است ولی در این برنامه ها از عاشیق آذربایجانی تا خواننده کردی اجرا داشتند و با استقبال فوق العاده مردم مواجه شدند.
این تجربه نشان داد که با حذف محافظه کاری و انتقال اجراها به فضاهای عمومی می توان هم موسیقی سالم ارائه کرد و هم مخاطب جذب کرد. متأسفانه جشنواره های ما اغلب در سالن های کوچک و بدون هیجان برگزار می شوند؛ گویی باید «آسه بریم آسه بیاییم که گربه شاخمون نزنه»!
ـ در ایران تا صحبت از عدم حضور مردم در یک رویداد می شود می گویند که نمی خواهند موسیقی پاپ ارائه دهند. این درصورتی است که در دنیا فستیوال های مختلف موسیقی در ژانرهای مختلف برگزار می شود که اتفاقا جمعیت های گسترده ای در آنها حضور پیدا می کند و بحث پاپ بودن یا نبودن آن موسیقی نیست! چه می شود که آنها می توانند و ما نمی توانیم؟
مشکل در ایران نبود تبلیغات و همان محافظه کاری است. هر اقدامی که می خواهیم انجام دهیم با مسائل دیگر گره می خورد؛ مانند اتفاقی که برای فستیوال «کوچه» افتاد. در آن جا جمعیت زیادی خواستار برگزاری فستیوال بودند و در مقابل اقلیتی کوچک تجمع کردند و مخالفت نشان دادند. این اقلیت ۱۰ درصدی گاهی در همه چیز دخالت می کنند. هر بار هم که درباره آنها حرف می زنیم تذکر می دهند درباره مسائل ممنوعه صحبت نکنیم درصورتی که باید عادت کنیم راجع به مسائل ممنوعه صحبت کنیم.
تبلیغات برای جشنواره موسیقی نواحی صورت نگرفت چون گفته شد «حساسیت برانگیز» است. اما اتفاقاً باید کار حساسیت برانگیز کرد چون هدف ما مردمی شدن جشنواره است.
ـ آیا جشنواره موسیقی نواحی به رسالت خود عمل کرده است؟
خیر و این امر قابل انتقاد است.
ـ آیا اساساً در ایران فستیوال موسیقی داریم؟
همین جشنواره می توانست فستیوال باشد اما نیست که دلیلش برخی سیاست های محافظه کارانه و اشتباه است. مدیران میانی و بالادستی باید از محافظه کاری دست بردارند و تلاش کنند مشکلاتی را که سال هاست حل نشده باقی مانده اند برطرف کنند.
متأسفانه برخی جشنواره ها وضعیت مالی شفافی ندارند؛ بودجه هایی جابه جا می شود که بخشی از آن به کارمندان ارشاد بخشی به برخی هنرمندان و بخش زیادی از آن اصلاً مشخص نیست کجا خرج می شود. نتیجه این وضعیت برگزاری جشنواره ای با کمترین امکانات در سالنی کوچک بدون آکوستیک مناسب و بدون تبلیغات است.
برگزارکنندگان می ترسند همان جمعیتی که به «کوچه» رفت اینجا هم بیاید. سال هاست یاد گرفته ایم برای اینکه اوضاع بدتر نشود حرفی نزنیم. به همین دلیل مدیرانی روی کار می آیند که محافظه کار هستند و وضع موجود را حفظ می کنند.
باید بدون ترس درباره مشکلات صحبت کرد. اگر معتقدیم در یک جنگ فرهنگی هستیم باید بدانیم که در استان محرومی مانند سیستان و بلوچستان تعداد هنرجویان گیتار بسیار بیشتر از نوازندگان رباب است؛ درحالی که رباب یکی از سازهای اصیل این منطقه است.
این امر مصداق همان صحبتی است که استاد محمدرضا لطفی گفت: «وقتی ساز تار را در تلویزیون نشان ندادیم فرزند ایرانی دلش برای آن تنگ نمی شود؛ چون آن را ندیده است اما وقتی از صبح تا شب در ماهواره گیتار می بیند دلش می خواهد آن را یاد بگیرد.»
انتهای پیام