فوت یکی از وراث قبل از انحصار وراثت

آثار داشتن گواهی حصر وراثت چیست؟

ورثه یا هر ذی نفعی برای هر اقدام حقوقی در ادارات دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و … نیازمند وکیل هوداد و گواهی مذکور است. بنابراین اگر انحصار وراثت نکنیم امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها نیست.کسی جانشین و قائم مقام شخص فوت شده است که نام به عنوان وارث در گواهی فوت آمده باشد.

✍? مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟

• گواهی فوت متوفی که از سال ۹۵ در بعضی استان ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت اخذ می شود. اگر گواهی فوت ندارید هم ما میتوانیم برای شما اخذ کنیم و هم اینکه اگر یکی از ورثه به هر اداره ثبت احوالی در هر کجای کشور مراجعه کنند به راحتی  اخذ می کنند.
• استشهادیه محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه یا رونوشت
• شناسنامه وراث
• احیاناً وصیت نامه رسمی شخص فوت شده
• گواهی تسلیم اطهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده اند.
• نگران ناقص بودن مدارک یا عدم همکاری سایر ورثه نباشید با ما تماس بگیرید.

برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟

یکی از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت داشتن برگه استشهادیه است، به این صورت که ۳ نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند؛ دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق می کند. توجه داشته باشید که اگر موکل بخواهد توسط وکیل هوداد بدون نیاز به حضور موکل و تدارک شهود، استشهادیه محضری تهیه میشود. و حتی نیاز به آوردن شاهد توسط موکل هم نخواهد بود.

قانون جدید انحصار وراثت چیست؟

قانون جدیدی وجود ندارد فقط برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ نیاز به اخذ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث یا مفاصاحساب مالیاتی برای گرفتن گواهی انحصار وراثت است.

آخرین تغییرات صدور گواهی انحصار وراثت در رویه قضایی

مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر متوفی دارای اموالی بیشتر ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است. بنابراین اگر شخص فوت شده اموالی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان داشته باشد شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر می‌کنند. مدت زمان آن به دلیل حذف پروسه نشر آگهی بسیار کوتاه تر خواهد بود.

مدت زمان اخذ انحصار وراثت محدود دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال ۳ تا ۷ روز کاری است شایان ذکر است که سابق بر این ملاک برای حصر ورثه نامحدود سی میلیون ریال بود که هم اکنون مطابق بخشنامه جدید انحصار وراثت مذکور که مورد تایید ریاست قوه قضاییه در مورخ دوم مهر ۹۹ هم قرار گرفته است، اموال متوفی معادل ۵۰ میلیون تومان است.

در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت چه باید کرد؟

ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند.

پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید. کلا قاعده اینطور است که با درخواست وکیل یا دادخواست دهنده نواقص مدارک از اداره ثبت احوال استعلام خواهد شد. نکته دیگر اینکه وقتی وراث به طبقه دوم و سوم میرسند رویه شوراهای حل اختلاف تهران استعلام است تا محرز شود کسی از طبقه اول باقی نمانده است. ضمنا استعلام نیلز به پرداخت هزینه ندارد.

برای گرفتن حصر ورثه باید به اداره دارایی مراجعه کرد؟

خیر، مگر اینکه متوفی قبل از سال ۹۵ فوت کرده باشد که بایستی گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث از اداره مالیات اخذ شود. البته بعد از صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود هر زمان که بخواهید اموال را تقسیم یا انتقال دهید پرداخت مالیات بر ارث و اظهار نامه مالیاتی الزامی است. و نکته مهم اینکه این مالیات نه زمان مشخص دارد نه جریمه.

انواع گواهی:

اگر متوفی دارای اموال باشد بایستی گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ کرد و اگر دارای اموال نیست صرف گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود کفایت می کند. توجه داشته باشید اگر بعداً بخواهید ملک یا مال موروثی را بفروشید نیازمند گواهی انحصار وراثت نامحدود می باشید. از لحاظ هزینه بین این دو تفاوت نیست. اما حیث مدت زمان بین آنها اختلاف است. از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود انتشار آگهی است. فاصله بین انتشار آگهی در روزنامه تا زمان صدور گواهی یک ماه است. در خصوص نشر آگهی نیز لازم نیست کار خاصی انجام بدهید شعبه شورای حل اختلاف به پرونده رسیدگی می کند و خودشان رایگان نشر آگهی می کنند.

مدت زمان گرفتن گواهی

اگر به ما وکالت برای گرفتن گواهی وکالت می دهید برای نامحدود ۴۰ روز و برای گرفتن گواهی محدود یک هفته کاری زمان لازم است. هزینه و حق الوکاله هم سه میلیون و دویست هزار تومان است.

وراث چه کسانی هستند؟

سوالی است که جواب آن مفصل است اجمالاً اینکه مذاهب و ادیان شناخته شده در قانون اساسی در مسئله ارث از مقررات مربوط به خود پیروی می کنند اما برای ایرانیان مسلمان و شیعه ملاک عمل مقررات قانون مدنی است. وراث نسبی بر طبق قانون ۳ دسته هستند که در صورتی که حداقل یک نفر از طبقه قبل باشد نوبت به افراد طبقه بعد نمی رسد.

طبقات ارث مطابق قانون مدنی

• همسر متوفی
• پدر و مادر
• فرزندان و در نبود فرزند، نوه یا نوه ها

• پدر بزرگ و مادربزرگ
• همسر متوفی
• خواهر و برادر و در نبود ایشان فرزندان آنها

• همسر متوفی، عمه، عمو، دایی، خاله متوفی و در نبود ایشان فرزندان آنها
• در نبودن افراد مذکور نوبت به عمه، عمو، خاله، دایی، پدر و مادر متوفی می رسد.

زن و شوهر به عقد دائمی هم در تمام طبقات جزء وراث محسوب می شوند.

برای مطالبه مهریه از وراث هم نیاز به انحصار وراثت است؟

بله قطعاً، چه از طریق دادگاه شود و چه از طریق اداره اجرای ثبت، یکی از مدارک لازم گواهی حصر وراثت است. توضیح مختصر اینکه اگر متوفی مالی داشته باشد اول بدهی او مثل مهریه پرداخت می شود و بقیه مال بین وراث تقسیم خواهد شد.

گم شدن انحصار وراثت

عنایت داشته باشید اگر شماره پرونده و شعبه را داشته باشید به راحتی می توان کپی برابر اصل درخواست کرد. اگر آن هم نداشته باشید و بدانید در کدام شهر بوده و مربوط به هفت هشت سال اخیر باشد از طریق جستجوی کدملی در رایانه دادگاه یا شورا قابل پیگیری است. اگر پرونده قدیمی باشد و در بایگانی راکد باشد نیازمند دانستن شماره پرونده و شعبه است. نکته ظریف اینکه اگر سابقاً در دفترخانه انتقال صورت گرفته باشد حتماً یک نسخه کپی در مدارک آن دفترخانه و سند تنظیمی وجود دارد. بنابراین می توانید به آنجا مراجعه کنید و اگر هیچ یک از موارد بالا نیست خوب دوباره باید دادخواست داد.

مراحل انحصار وراثت خانه چگونه است؟

در این مطلب مراحل گام به گام انحصار وراثت نوشته شده است و بهتر است از ابتدا مطالعه کنید. اما به صورت خلاصه اگر شما گواهی مذکور را اخذ نکنید وراث نمی توانند بفروشند و تقسیم کنند ملک نیز چنین است و ابتدا گواهی حصر وراثت تقاضا می شود و پس از آن با دادن اظهارنامه مالیات بر ارث توسط یکی از ورثه، مالیات پرداخت می شود.

بعد از آن هرکدام از ورثه به تنهایی می توانند سهم خود را از ملک ولو با عدم رضایت سایر ورثه انتقال رسمی بدهد. بدیهی است که همه ورثه با هم می توانند کل ملک موروثی را به نام هرکه بخواهند انتقال رسمی بدهند و یا حتی به اداره ثبت اسناد مراجعه کنند و تقاضای سند تفکیکی به قدرالسهم خود کنند مراحل انحصار وراثت خودرو هم مثل ملک است.

در خصوص مراحل انحصار وراثت املاک قولنامه ای هم سئوال می شود. در صورتی که متوفی ملکی فاقد سند رسمی داشته است اگر وراث بخواهند تقسیم کنند و بفروشند به صورت سند عادی (چه در نزد بنگاه یا غیر آن و چه با کد رهگیری و غیر آن) نیازمند گواهی انحصار وراثت هستند تا مشخص شود که ورثه زمان فوت متوفی به صورت قانونی چه کسانی بوده اند. فرض کنید کسی خریدار زمین قولنامه ای باشد او حتماً بایستی مطالبه نسخه ای از گواهی مذکور کند تا مطمئن شود همه ورثه امضاء کرده و فروخته اند.

نکته : هرکس از ورثه که برای اعطای وکالت به دفتر وکالت مراجعه می کند برای گرفتن انحصار ورثه میبایستی در ثبت نام کرده باشد.

مراحل انحصار وراثت به طور خلاصه:

۱-تهیه مدارک لازم مثل استشهادیه

۲-ثبت نام ثنا یکی از وراث

۳-ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی

۴-مراجعه به شعبه ارجاع شده شورای حل اختلاف

۵- رفع نقص کردن مدارک و در صورت لزوم پیگیری استعلامات

۶- نشر آگهی در انحصار وراثت نامحدود

۷- پس از گدشتن ۳۰ روز از آگهی مراجعه جهت دریافت رای برابر اصل به نعداد ورثه از شورا

نمونه دادخواست انحصار وراثت توسط ذی نفع

به استحضار خوانندگان محترم رسید که هر یک از ورثه و همچنین هر ذی نفعی می تواند دادخواست مربوطه را از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی تقدیم شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه قانونی متوفی کند. فرض کنید مردی فوت کرده است و ورثه او، همسر، مادر و ۲ فرزند پسر و دختر است. اگر عروس خانواده (همسر پسر متوفی) قصد داشته باشد مهریه را به اجرا گذاشته و سهم الارث شوهر را توقیف کند، نیازمند گواهی انحصار وراثت است. بنابراین او ذی نفع این درخواست است.

مثال دیگر، فرض کنید ملکی به صورت قولنامه ای و با مبایعه نامه و دادن وکالت رسمی فروخته شده باشد، حال اگر فروشنده فوت کند، خریدار برای دادن دادخواست به طرفیت وراث برای الزام ایشان به تنظیم سند رسمی ناگزیر به داشتن گواهی پیش گفته است؛ پس او نیز ذی نفع در دادخواست انحصار وراثت فروشنده متوفی خواهد بود.

نمونه دادخواست از طرف ذی نفع:

خواهان:	نام	نام خانوادگی	نام پدر	شغل	نشانی
علی	حسینی
خوانده:
خواسته:	اخذ گواهی انحصار وراثت مرحوم رضا عظیمی فرزند …………… به عنوان ذی نفع
دلایل و منضمات	۱- مبایعه نامه مورخ ……………..شماره ……. ۲- استعلام در خصوص وراث و گواهی فوت مرحوم رضا عظیمی از اداره ثبت احوال
ریاست محترم شورای حل اختلاف با سلام احتراماً به استحضار می رساند: اینجانب بر طبق مبایعه نامه عادی مورخ ۵/۴/۹۹ یک واحد آپارتمان به نشانی ………………………………………………………………………………………….. و پلاک ثبتی ………………………… از مرحوم رضا عظیمی خریداری کرده بودم که متأسفانه ایشان قبل از انتقال رسمی سند فوت شده است و وراث او اقدامی به جهت اخذ گواهی انحصار وراثت انجام نمی دهند و از طرفی تقدیم دادخواست الزام تنظیم سند رسمی، نیازمند گواهی مذکور است؛ لذا به عنوان ذی نفع، صدور گواهی انحصار ورثه مرحوم علیرضا عظیمی فرزند ………………….. به شماره ملی ………………………………………… مورد استدعاست.

تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت چیست؟

منظور از هر دو اصطلاح یکی است و تنها اختلاف در لفظ و عبارت است و گرنه در عمل و رویه قانونی یکی هستند.

اظهارنامه مالیات بر ارث

شرایط انحصار وراثت و مالیات بر ارث محل سؤال بسیاری است. امور باقی مانده با لحاظ برخی معافیت‌ها از متوفی مشمول مالیات است که در ادامه نکات ضروری در خصوص مالیات ارث بر خوانندگان محترم تقدیم می‌شود:

• همان طور که گفته شد طبقات ارث و وارث ۳ دسته هستند و مالیات آن‌ها هم کاملاً متفاوت است. هر چه طبقه بالاتر باشد مالیات بر ارث بیشتر است.
• تأخیر در دادن اظهارنامه مالیاتی متوفیان بعد از ۱/۱/۱۳۹۵ مشمول جریمه نیست و در هر زمان می‌توان اظهارنامه مالیاتی داد.
• هر یک از ورثه به‌تنهایی و به قدر السهم خود می‌تواند اظهارنامه مالیاتی بدهد.
• می‌توان فقط به صورت موردی مالیات یکی از دارایی‌های متوفی (ماترک) را پرداخت و مالیات مابقی اموال را به آینده موکول کرد.

	سپرده‌های بانکی	سهام بورسی	سرقفلی	املاک	سهام غیر بورسی
طبقه اول	۳ %	۷۵/. %	۳ %	۷/۵ %	۶ %
طبقه دوم	۶ %	۵/۱ %	۱۵ %	۱۵ %	۱۲ %
طبقه سوم	۱۲ %	۳ %	۳۰ %	۳۰ %	۲۴ %

منبع : gov.uk