آیا امکان فرار مالیاتی وجود دارد؟

فرار مالیاتی چیست؟ مالیات بخشی از درآمد هر فرد شاغل است که به دولت تعلق می‌گیرد. گاهی افراد به‌دنبال این هستند که تمام درآمد خودشان را در دست داشته باشند و به این ترتیب به‌دنبال روش‌های دور زدن قوانین مالیاتی می‌گردند. به مجموعه فعالیت‌هایی که افراد برای ندادن مالیات انجام می‌دهند، فرار مالیات گفته می‌شود. فرار مالیات یک جرم تلقی می‌شود و مانند هر جرم دیگری مجازات خواهد داشت. در این مقاله قصد داریم به شما به‌صورت کامل نشان دهیم که فرار مالیاتی چیست و چه مجازاتی در بر دارد. با پکت همراه باشید تا جرم فرار مالیاتی را بهتر بدانید. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که فقط فعالیت‌های غیر قانونی در جهت سر باز زدن از پرداخت مالیات را فرار مالیاتی می‌گویند.

این در حالی است که هرگونه فعالیت قانونی و غیرقانونی که منجر به عدم پرداخت مبلغ تعیین شده برای مالیات شود، فرار مالیاتی می‌گویند. فرد تحت هر شرایطی، باید مبلغی که سازمان مالیات کشور برای او تعیین می‌کند را پرداخت کند. گاهی برخی افراد با ارائه مدارک جعلی، صوری یا حتی عدم ارائه مدارک کافی فروش و امثال آن، سعی در گمراه کردن اداره مالیات می‌کنند تا بتوانند مالیات کمتری پرداخت کنند. به کلیه فعالیت‌هایی که به این موضوع کمک می‌کند، فرار مالیاتی گفته می‌شود. مشاور مالیاتی یا وکیل مالیاتی یک فرد متخصص، تحصیل‌کرده و آبدیده در حوزه‌های مالی و حسابداری است که علاوه بر تسلط به دانش حسابداری و حسابرسی، اشراف کاملی به قوانین مالیاتی داشته و تجربه اداره پرونده‌های مالیاتی در مراجع قضایی را دارد

تا به‌صورت کامل جرم فرار مالیاتی را بررسی کنیم. در قانون جرم‌انگاری، این جرم به کرات دیده می‌شود. بر اساس ماده 199 و 200 قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی برابر با مقررات قانونی موظف به کسر و ایصال مالیات مودیان هستند. اگر در این را شاهد بودند، باید علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهند داشت، مشمول را نیز جریمه کنند. این جریمه معادل 20 درصد مالیات پرداخت نشده خواهد بود. برای این قانون یک تبصره با نام تبصره 199 وجود دارد. بر اساس این تبصره در صورتی که متخلفان دولتی مسئول کسر مالیات وزارت‌خانه‌ها، موسسات یا شرکت‌های دولتی یا شهرداری باشند، مشمول مجازات بر اساس قانون تخلفات اداری خواهند بود.

آشنایی با انواع فرار مالیاتی

جالب است بدانید برخی بی‌آنکه بدانند، دست به این جرم می‌زنند. پس بعد اینکه جرم فرار مالیاتی را متوجه شدیم، باید انواع فرار مالیاتی را بشناسیم. به این ترتیب می‌توانید که چه فعالیت‌های مصداق کامل فرار مالیاتی محسوب می‌شوند. جالب است بدانید تمامی تلاش‌ها برای عدم پرداخت مالیات، فرار مالیاتی محسوب می‌شود. معمولاً دست بردن در ترازنامه و حساب‌های سود زیان شرکت، ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع فرار مالیاتی محسوب می‌شود.

از نظر سازمان امور مالیاتی کشور عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود زیان شرکت طی سه سال متوالی، مصداق فرار مالیاتی به حساب می‌آید. مخفی کردن هر نوع فعالیت اقتصادی که منجر به کسب درآمد فرد یا شرکت است نیز از دیگر انواع فرار مالیاتی محسوب می‌شود. اگر فرد مسئول پرداخت مالیات، مالیات را به موقع پرداخت نکند نیز شاید نوعی از فرار مالیاتی به حساب می‌آید.

در شرایطی که فرد بخواهد معاملات یا قراردادهای خود را به‌صورت صوری به عقد فردی دیگر در بیاورد تا بتواند از پرداخت مالیات حاصل از سود آن قرارداد یا معامله سرباز زند نیز مصداق بارز جرم فرار مالیاتی خواهد بود. همچنین اگر یک فرد از کارت بازرگانی دیگران برای واردات یا صادرات یا هرگونه فعالیت اقتصادی مشابه استفاده کرده باشد، از نظر قوانین مالیاتی یک مجرم تلقی می‌شود.

مجازات فرار مالیاتی در ایران چیست؟

هرگاه که صحبت از مجازات باشد، در گام اول باید مجرم را تعریف کرد تا بتوان او را به سزای اعمالش رساند. از نقطه نظر قانونی، هر موسسه، شرکت، بانک، وزارتخانه یا هر نوع بنگاه اقتصادی دولتی، خصوصی یا نیمه‌دولتی که به‌صورت عمدی از پرداخت مالیات تعیین شده و مقرر فرار کند، مجرم شناخته می‌شود و باید مجازات شود. مجازت یا همان جرم فرار مالیاتی از 3 ماه تا یک سال حبس تعریزی خواهد بود. در نتیجه اگر فرد در ابتدای ارتکاب به جرم مالیاتی باشد یا اینکه خودش به میل خود فرار مالیاتی را اعلام کند و به دست خود اقدام به اصلاح اسناد و مدارک نماید، تعقیب کیفری نخواهد داشت.

در عین حال اگر بعد کشف جرم به دست ماموران مالیات جرم فرار مالیاتی وی ثابت شود، از 3 تا 12 ماه حبس تعریزی خواهد داشت. در نظر داشته باشید در صورتی که فرد بعد صدور حکم قانونی به ماموران امور مالیاتی کمک کند تا تمامی مدارک را اصلاح نماید و به جرم خود اقرار نماید، در حکم او تخفیف داده خواهد شد.

حال سؤال اینجاست که جرم فرار مالیاتی بر چه اساسی تعیین می‌شود؟ همان طور که گفتیم، حبس بین 3 تا 12 ماه متغیر خواهد بود. جرم فرار مالیاتی با توجه به نوع شغل و همچنین میزان فرار مالیاتی بر اساس قاضی تعیین می‌شود. اگر فرد در ابتدای فرار مالیاتی باشد و در همان ابتدا از کار خود پشیمان شده باشد و اعلام کند، هیچگونه تعقیب قانونی شامل حالش نمی‌شود. هرچه میزان ریالی فرار مالیاتی و نوع سندسازی آن بیشتر باشد، میزان حبس نیز بیشتر خواهد بود. همچنین فصول مالیاتی که فرد اقدام به فرار مالیاتی کرده باشد را نیز در تعیین حکم در نظر می‌گیرند. پس می‌توان گفت که هرچه زودتر دست از فرار مالیاتی بکشید و اقرار کنید، به نفتان خواهند بود.

مقصود از دادرسی مالیاتی، فرآیند رسیدگی به اعتراض مودی مالیاتی به مبلغ مندرج در برگ تشخیص مالیاتی است که مستفاد از ماده 238 قانون مالیات های مستقیم، مودی برای اعتراض، صرفا 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، فرصت دارد

انواع مختلف عواقب فرار مالیاتی

عواقب فرار مالیاتی برای همه یکسان نیست. انواع فرار مالیاتی در ایران با هم تفاوت دارند. هر فرد یا شرکت، مجازت متفاوتی بر اساس انواع فرار مالیاتی که انجام داده است خواهد داشت. اگر اشخاص حقیقی عادی که مجاز به پرداخت انواع مالیات هستند، آن را پرداخت نکنند، مشمول حبس بین 6 تا 24 ماه خواهند بود.

همچنین علاوه بر حبس، بر اساس قانون مالیات، فرد موظف به پرداخت جزای نقدی نیز خواهد بود. جالب است بدانید حتی امکان اعلام حکم شلاق از 34 تا 74 ضبه نیز وجود خواهد داشت. چنین اشخاص از حقوق اجتماعی از 6 ماه تا 5 سال محروم خواهند بود تا دیگر از سامانه فرار مالیاتی استفاده نکنند. همچنین در نهایت بعد تمام این جرایم، فرد باید اصل مالیاتی که پرداخت نکرده را به همراه جریمه آن پرداخت نماید.

حال اگر یک شرکت یا موسسه مرتکب جرم فرار مالیاتی شود، از یک یا چند فعالیت شغلی به مدت 6 تا 24 ماه محروم خواهند شد. همچنین چنین شرکت یا موسسه‌ای نمی‌تواند اسناد تجاری از جمله چک، سفته یا امثال آن را تا مدت مشخص صادر کند. این در شرایطی است که فرد خاصی مرتکب جرم فرار مالیاتی در شرکت نشده باشد. در صورتی که فرد خاصی از کارمندان تا مدیرعامل در دستکاری مدارک دست داشته باشند، عواقب فرار مالیاتی برای آن‌ها جداگانه خواهد بود.

در صورتی که یکی از حسابداران، حسابرسان یا مدیران بانک‌ها، موسسات یا شرکت‌ها از این جرم اطلاع داشته و آن را گزارش نکرده‌اند، محکوم به 6 تا 24 ماه حبس خواهند شد. البته باید این موضوع ثابت شود که آن‌ها از این موضوع اطلاع داشته‌اند و آن را گزارش نکرده‌اند. همچنین بر اساس انواع فرار مالیاتی که از آن‌ها اطلاع داشتند، فرد به شلاق یا پرداخت جریمه نقدی نیز دچار خواهد شد.

دلایل فرار مالیاتی اشخاص و فرار مالیاتی شرکت‌ها

جالب است بدانید که تحقیقات بسیاری در خصوص فرار مالیاتی در ایران و دلایل آن انجام داده‌اند. اول از همه عدم تنوع پایه‌های مالیاتی و همچنین ترکیب نامناسب درآمدهای مالیاتی را عامل فرار مالیاتی در ایران می‌دانند. وجود معافیت‌های مالیاتی متنوع و وسیع از دیگر دلایل به حساب می‌آید و باعث می‌شود تا افراد از این قوانین به سود خود استفاده کنند. پیچیدگی و ابهام در قوانین مالیاتی و ابهام در فرایند آن نیز باعث ایجاد فرار مالیاتی می‌شود.

متأسفانه بسیاری از مشاغل و اشخاص به عملکرد دولت و استفاده صحیح از این مالیات اعتماد ندارند. فرهنگ مالیاتی در کشور هنوز ضعیف است و همین موضوع باعث می‌شود تا افراد دست به جرم فرار مالیاتی بزنند. به همین دلیل نیاز به تدریس حسابداری مالیاتی به شدت احساس می شود. نظام جامع اطلاعات مالیاتی نیز هنوز در کشور شکل نگرفته و ساختار اقتصاد ایران دچار مشکل است. همه این‌ها دست به دست هم دادند تا شاهد انواع فرار مالیاتی در ایران باشیم.